Η τροπολογία 1245 του ΝDAA 2020 (National Defense Authorization Act) περιλαμβάνει ρητή απαγόρευση συμμετοχής χωρών στο πρόγραμμα F-35 εάν έχουν εμπλακεί στην αγορά ρωσικών οπλικών συστημάτων, και συγκεκριμένα των αντιαεροπορικών S-400.
Η διάταξη αυτή σχεδιάστηκε για να τιμωρήσει την Τουρκία για τη στρατηγική επιλογή της να συνεργαστεί με τη Ρωσία στον τομέα της αντιαεροπορικής άμυνας, επιλογή που θεωρήθηκε απειλή για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ και, κυρίως, για την τεχνολογική ακεραιότητα του F-35.
Τι προβλέπει η τροπολογία:
-
Αποκλεισμός της Τουρκίας από τη μεταφορά ή αγορά νέων F-35.
-
Διακοπή υποστήριξης και παροχής εξαρτημάτων σε περίπτωση ενεργής συμμετοχής σε ρωσικά προγράμματα.
-
Ακύρωση της συμπαραγωγής ανταλλακτικών και τμημάτων των F-35 στην Τουρκία, με μεταφορά γραμμών παραγωγής στις ΗΠΑ και Ευρώπη.
Η τροπολογία δεν περιλαμβάνει ρήτρα ανάκλησης – δηλαδή η απαγόρευση δεν αίρεται με την αποχώρηση της Τουρκίας από τους S-400, εκτός αν υπάρξει νέα νομοθετική πρωτοβουλία από το Κογκρέσο.
Το σενάριο της «επιστροφής» και το παρασκήνιο
Ορισμένοι κύκλοι στις ΗΠΑ (και στη γραφειοκρατία του Πενταγώνου) εμφανίζονται ανοιχτοί στην ιδέα της «μερικής επιστροφής» της Τουρκίας στο πρόγραμμα, με αντάλλαγμα τη μεταβίβαση των S-400 στην Ουκρανία ή την πλήρη αποστρατικοποίησή τους. Όμως, το νομικό εμπόδιο παραμένει.
Η ελληνική διπλωματία παρακολουθεί με ψυχραιμία αλλά και ανησυχία τις διαρροές περί σχεδίων του Λευκού Οίκου, κυρίως ενόψει των πιέσεων που ενδέχεται να ασκηθούν από το State Department προς την Αθήνα για να «ηρεμήσει» σε περίπτωση επαναπροσέγγισης Άγκυρας-Ουάσινγκτον.
Συμπέρασμα για τα F-35
Η Τουρκία, παρά τα ανοίγματα, παραμένει εκτός F-35 λόγω θεσμικής δέσμευσης του Κογκρέσου, που συνδέεται άμεσα με ρωσική εμπλοκή. Η ρήτρα του NDAA είναι σαφής: κανένα F-35 για χώρες που συνεργάζονται με τη Μόσχα.
Η Ελλάδα πρέπει να παρακολουθεί στενά το θέμα, γιατί μια πιθανή υπαναχώρηση των ΗΠΑ δεν θα είναι μόνο τεχνική, αλλά βαθιά γεωπολιτική – και με άμεσες συνέπειες στο ισοζύγιο ισχύος στο Αιγαίο.
