Μια νέα κλιμάκωση στην ένταση μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών, Ιράν και Ισραήλ σημειώθηκε, καθώς οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν αεροπορικές επιθέσεις σε τρεις κρίσιμες ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Οι στόχοι περιλάμβαναν τις περιοχές Νατάνζ, Φορντό και Ισφαχάν, με τη Φορντό να θεωρείται ο πιο σημαντικός στόχος σύμφωνα με δηλώσεις του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Η Επίθεση και η Γεωπολιτική της Σημασία
Οι επιθέσεις των ΗΠΑ σημειώθηκαν σε συνέχεια της μαζικής επίθεσης του Ισραήλ στις 13 Ιουνίου, με στόχο κορυφαίους στρατιωτικούς ηγέτες του Ιράν, πυρηνικούς επιστήμονες, εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου και το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων της Τεχεράνης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, που μέχρι πρόσφατα περιορίζονταν σε αμυντική στήριξη του Ισραήλ, πέρασαν πλέον σε άμεση στρατιωτική δράση.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IAEA), οι τρεις εγκαταστάσεις που επλήγησαν είναι κομβικές για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, καθιστώντας τις επιθέσεις ιδιαίτερα σοβαρές ως προς τη γεωπολιτική και στρατηγική επίδραση τους.
Νατάνζ: Η Καρδιά του Πυρηνικού Εμπλουτισμού του Ιράν
Η εγκατάσταση του Νατάνζ, περίπου 220 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Τεχεράνης, αποτελεί τη βασική μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου της χώρας. Εκεί το Ιράν είχε φτάσει να εμπλουτίζει ουράνιο έως και στο 60%, ένα βήμα πριν την πυρηνική βόμβα.
Το Νατάνζ περιλαμβάνει τόσο υπέργειες όσο και υπόγειες εγκαταστάσεις, προστατευμένες από αεροπορικές επιθέσεις. Η περιοχή φιλοξενεί πολλές σειρές φυγοκεντρητών (centrifuges), κρίσιμες για την επιτάχυνση του εμπλουτισμού. Η επίθεση – σύμφωνα με τον IAEA – κατέστρεψε μεγάλο αριθμό αυτών των μηχανισμών, προκαλώντας μόλυνση περιορισμένη εντός της περιοχής.
Η μονάδα είχε στο παρελθόν δεχθεί κυβερνοεπιθέσεις όπως η γνωστή Stuxnet, που αποδίδεται σε συνεργασία Ισραήλ και ΗΠΑ, καθώς και φυσικές επιθέσεις από το Ισραήλ.
Φορντό: Πυρηνική Εγκατάσταση Υψηλής Ασφάλειας
Η εγκατάσταση στο Φορντό, περίπου 100 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Τεχεράνης, βρίσκεται θαμμένη βαθιά κάτω από βουνό, κάνοντάς την εξαιρετικά δύσκολο στόχο για συμβατικά όπλα. Η προστασία της βασίζεται σε προηγμένα αντιαεροπορικά συστήματα, ενώ φιλοξενεί και αυτή φυγοκεντρητές.
Η μοναδική πιθανότητα να πληγεί σοβαρά από αέρος είναι μέσω χρήσης κατευθυνόμενων “bunker buster” βομβών, όπως η GBU-57 A/B “Massive Ordnance Penetrator”. Αυτές οι βόμβες είναι διαθέσιμες αποκλειστικά στους αμερικανικούς στρατιωτικούς στόλους, και συγκεκριμένα στο αεροσκάφος B-2 Spirit Stealth Bomber, τονίζοντας την άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στην επιχείρηση.
Ισφαχάν: Το Κέντρο της Πυρηνικής Έρευνας του Ιράν
Το Πυρηνικό Τεχνολογικό Κέντρο του Ισφαχάν βρίσκεται περίπου 350 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Τεχεράνης και στεγάζει χιλιάδες πυρηνικούς επιστήμονες. Φιλοξενεί επίσης τρεις κινεζικούς ερευνητικούς αντιδραστήρες και εγκαταστάσεις για τη μετατροπή ουρανίου.
Οι ισραηλινές επιθέσεις στο Ισφαχάν στόχευσαν κτίρια της περιοχής, περιλαμβανομένης και μιας μονάδας μετατροπής ουρανίου (UCF). Μέχρι στιγμής, δεν έχει αναφερθεί ακτινοβολία ή διαρροή ραδιενέργειας από τον IAEA.
Η Ιρανική Αντίδραση και ο Κίνδυνος Κλιμάκωσης
Σε απάντηση, το Ιράν εκτόξευσε πάνω από 470 βαλλιστικούς πυραύλους και περίπου 1.000 drones προς το Ισραήλ. Οι επιθέσεις αυτές έχουν προκαλέσει τουλάχιστον 24 θανάτους και χιλιάδες τραυματισμούς, σύμφωνα με ισραηλινές ιατρικές πηγές.
Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ επεκτείνουν τις επιθέσεις τους από αμυντικές σε επιθετικές ενέργειες κατά ιρανικών στόχων, αυξάνει τον κίνδυνο μιας ευρύτερης στρατιωτικής σύρραξης στη Μέση Ανατολή.
Άλλες Σημαντικές Πυρηνικές Εγκαταστάσεις του Ιράν
Αξίζει να σημειωθεί πως το Ιράν διαθέτει και άλλες πυρηνικές υποδομές, που δεν αποτέλεσαν στόχο στις πρόσφατες επιθέσεις.
- Bushehr: Ο μόνος εμπορικός πυρηνικός σταθμός της χώρας, που λειτουργεί με ρωσικό καύσιμο ουρανίου και ελέγχεται από τον IAEA.
- Arak: Ο αντιδραστήρας βαρέος ύδατος, που είχε συμφωνηθεί να ανασχεδιαστεί με βάση τη συμφωνία του 2015, ώστε να μην μπορεί να παραχθεί πλουτώνιο οπλικής χρήσης.
Η επίθεση των ΗΠΑ σε ιρανικούς πυρηνικούς στόχους σηματοδοτεί ένα νέο κεφάλαιο στην επικίνδυνη διένεξη στη Μέση Ανατολή. Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις Νατάνζ, Φορντό και Ισφαχάν αποτελούν πυλώνες της πυρηνικής ισχύος του Ιράν, και η στοχευμένη καταστροφή τους έχει στρατηγικό και πολιτικό αντίκτυπο.
Ενώ οι διπλωματικές συνομιλίες για την άρση κυρώσεων και τον έλεγχο του εμπλουτισμού ουρανίου παρέμεναν σε εξέλιξη, οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών φαίνεται να έχουν παγώσει κάθε ελπίδα συμφωνίας.
Το διεθνές ενδιαφέρον πλέον εστιάζεται στον κίνδυνο μιας γενικευμένης πολεμικής αναμέτρησης με άγνωστες συνέπειες για την περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια.
Διαβάστε επίσης:
Ο πυρηνικός εφιάλτης: Πόσο κοντά ήταν το Ιράν στην κατασκευή πυρηνικών όπλων;
Χάγη ή ρήξη; Η Ελλάδα μεταξύ διπλωματίας και αποτροπής απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα
