Η κλιμακούμενη ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα φέρνει στο προσκήνιο τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ ΕΕ και Ισραήλ, καθώς 17 από τις 27 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στηρίζουν την πρόταση για αναθεώρηση της συμφωνίας σύνδεσης. Η συζήτηση έχει ήδη τεθεί στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, με πιθανές επιπτώσεις στο διμερές εμπόριο και τη ροή αγαθών μεταξύ των δύο πλευρών.
Τι προβλέπει η Συμφωνία Σύνδεσης ΕΕ – Ισραήλ
Η συμφωνία, που ισχύει από το 2000, επιτρέπει ελεύθερο εμπόριο σε βιομηχανικά και γεωργικά προϊόντα χωρίς δασμούς. Περιλαμβάνει όμως και ρήτρα για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάτι που σήμερα αμφισβητείται λόγω των στρατιωτικών επιχειρήσεων του Ισραήλ στη Γάζα.
Με φόντο την τεράστια στρατιωτική επέμβαση του Ισραήλ τον Μάιο του 2025 και τον αποκλεισμό ανθρωπιστικής βοήθειας, η ΕΕ επανεξετάζει τη στάση της απέναντι στο εβραϊκό κράτος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση: Ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ
Η ΕΕ αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο του Ισραήλ. Το 2024, το 33% των ισραηλινών εισαγωγών προερχόταν από την Ευρώπη, ενώ το 37% των ισραηλινών εξαγωγών κατευθυνόταν σε ευρωπαϊκές αγορές.
Ωστόσο, η εξάρτηση αυτή δεν είναι αμοιβαία. Το Ισραήλ είναι μόλις ο 31ος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, με συμμετοχή μόλις 0,8% στο συνολικό ευρωπαϊκό εμπόριο. Η εξάρτηση του Ισραήλ από την Ευρώπη είναι στρατηγική, ιδίως λόγω της γεωπολιτικής απομόνωσης του στη Μέση Ανατολή.
Εμπορικό Ισοζύγιο: Πλεόνασμα για την ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξάγει στο Ισραήλ περισσότερα απ’ όσα εισάγει, διατηρώντας το 2024 ένα πλεόνασμα 10,7 δισεκατομμυρίων ευρώ στο εμπόριο αγαθών. Κυρίαρχα εξαγόμενα προϊόντα είναι:
- Μηχανήματα & Εξοπλισμός Μεταφορών
- Βιομηχανικός Εξοπλισμός
- Τρόφιμα και Γεωργικά Προϊόντα
Αντίθετα, το Ισραήλ εξάγει στην Ευρώπη κυρίως προϊόντα υψηλής τεχνολογίας και κυβερνοασφάλειας, ενώ ο τομέας των υπηρεσιών παρουσιάζει ευρωπαϊκό πλεόνασμα μόλις 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι κλάδοι που επηρεάζονται από την αναθεώρηση της Συμφωνίας
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Alfred Tovias, η πιθανή αναθεώρηση ή ακόμη και η ακύρωση της συμφωνίας, θα πλήξει ιδιαίτερα τα ισραηλινά γεωργικά προϊόντα, που εξάγονται σε ποσοστό άνω του 70% στην ευρωπαϊκή αγορά.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο κομμάτι του εμπορίου επικεντρώνεται σε βιομηχανικά προϊόντα και τεχνολογία, όπου οι δασμοί είναι ήδη χαμηλοί και ενδεχομένως η επιρροή από μια αλλαγή στη συμφωνία να είναι περιορισμένη.
Alfred Tovias
Ισραηλινές εισαγωγές από την Ασία
Η εξάρτηση του Ισραήλ από την Ευρώπη έχει μειωθεί σταδιακά, καθώς το 30% των εισαγωγών προέρχεται πλέον από την Ασία, με την Κίνα να κατέχει το 15%.
Οι χώρες-κλειδιά στην εμπορική σχέση ΕΕ-Ισραήλ
Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ισχυρότερη εμπορική σχέση με το Ισραήλ:
- Ιρλανδία: Πάνω από 13 δισ. ευρώ σε εμπορικές συναλλαγές το 2024, κυρίως λόγω των τεχνολογικών κολοσσών στο Δουβλίνο.
- Γερμανία: Ισχυρές εξαγωγές αυτοκινήτων και βιομηχανικού εξοπλισμού.
- Ολλανδία & Κύπρος: Λειτουργούν ως εμπορικοί κόμβοι, μέσω Ρότερνταμ και κυπριακών λιμανιών, διευκολύνοντας έμμεσα το εμπόριο με κράτη που δεν αναγνωρίζουν το Ισραήλ.
Ποια θα είναι η επόμενη μέρα;
Η πορεία της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ – Ισραήλ θα κριθεί από τη στάση που θα τηρήσει η ΕΕ στο ανθρωπιστικό ζήτημα της Γάζας και από την ισορροπία μεταξύ πολιτικής πίεσης και οικονομικών συμφερόντων. Το βέβαιο είναι πως κάθε μεταβολή στις εμπορικές σχέσεις θα έχει άμεσο αντίκτυπο στις ισραηλινές επιχειρήσεις αλλά και στο ευρωπαϊκό εμπόριο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να σταθμίσει τις αξίες της για τα ανθρώπινα δικαιώματα με την οικονομική στρατηγική της, σε μία ιδιαίτερα ευαίσθητη γεωπολιτική συγκυρία.
ΠΗΓΗ: FranceInfo
Διαβάστε επίσης:
Ο Εκατονταετής Πόλεμος: Πώς μια κορώνα και ένα κανόνι άλλαξαν για πάντα την Ευρώπη
Τραμπ: Εντολή για αποχαρακτηρισμό των εγγράφων Έπσταϊν – Μήνυση σε Wall Street Journal και Murdoch
