Η «Διπλωματία του Πανικού» και το Κρυφό Μήνυμα της Ουάσιγκτον

Κυρίες και κύριοι, ας μιλήσουμε ειλικρινά για το τι συμβαίνει αυτές τις μέρες στα παρασκήνια της διεθνούς πολιτικής σκηνής. Η απόφαση της Ουάσιγκτον να στείλει εσπευσμένα τον Αναπληρωτή Εμπορικό Αντιπρόσωπο των ΗΠΑ, Ρικ Σουίτσερ, στο Νέο Δελχί στις 10 Δεκεμβρίου, δεν είναι άλλη μια τυπική διπλωματική χειρονομία. Μην ξεγελιέστε από τους τίτλους των εφημερίδων περί εμπορικών συζητήσεων. Πρόκειται για έναν στρατηγικό συναγερμό μεταμφιεσμένο σε εμπορική αποστολή.

Η επίσκεψη αυτή έρχεται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη χρονική στιγμή. Ακριβώς τώρα που η Ινδία και η Ρωσία εδραιώνουν μια νέα αρχιτεκτονική συνεργασίας στην ενέργεια, τα logistics και την άμυνα. Μια συνεργασία που απειλεί να ξαναγράψει τον στρατηγικό χάρτη του Ινδο-Ειρηνικού. Στη γεωπολιτική, το timing είναι το παν και το μήνυμα εδώ είναι ξεκάθαρο: Οι Ηνωμένες Πολιτείες φοβούνται ότι χάνουν την Ινδία.

Επίσημα, ο Σουίτσερ πήγε για να συζητήσει για τους δασμούς – τα τιμωρητικά μέτρα που επέβαλε η Ουάσιγκτον στα ινδικά προϊόντα ως αντίποινα για τη μαζική εισαγωγή φθηνού ρωσικού πετρελαίου από το Νέο Δελχί. Αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ πιο δραματική. Οι δασμοί δεν είναι το πρόβλημα. Είναι ο μοχλός πίεσης. Αυτό που επιδιώκει η Ουάσιγκτον δεν είναι μια εμπορική προσαρμογή, αλλά μια «στρατηγική διόρθωση».

Όχι απλώς Εμπόριο: Μια Επιχείρηση «Αποτοξίνωσης» από τη Μόσχα

Οι Αμερικανοί στρατηγικοί αναλυτές αισθάνονται την Ινδία να διολισθαίνει προς τη Μόσχα, όχι μέσω ρητορικής, αλλά μέσω βαθιών δομικών δεσμεύσεων. Μιλάμε για τη συμφωνία RELOS για στρατιωτικά logistics, για μακροπρόθεσμες προμήθειες αργού πετρελαίου και για ένα αναδυόμενο οικονομικό οικοσύστημα που παρακάμπτει αθόρυβα τα δυτικά κανάλια. Η επίσκεψη Σουίτσερ είναι η προσπάθεια της Ουάσιγκτον να σταματήσει αυτή τη διολίσθηση πριν γίνει μη αναστρέψιμη.

Είναι σαν η Ουάσιγκτον να λέει στο Νέο Δελχί: «Η συνεργασία σας με τη Ρωσία πέρασε από το ανεκτό στο επικίνδυνο. Αν θέλετε οικονομική ανακούφιση, πρέπει να αναθεωρήσετε το βάθος της ευθυγράμμισης με τη Μόσχα». Πίσω από τις ευγενικές ανακοινώσεις κρύβεται ένας ωμός γεωπολιτικός υπολογισμός: Η Αμερική χρειάζεται την Ινδία ως αντίβαρο στην Κίνα, όχι ως επέκταση ενός ρωσο-ευρασιατικού συστήματος.

Η Ανησυχία μιας Υπερδύναμης

Στέλνοντας τον Σουίτσερ σε μια τέτοια φορτισμένη στιγμή, η Ουάσιγκτον αποκάλυψε το άγχος της. Στην πολιτική των μεγάλων δυνάμεων, το άγχος είναι ο πιο ξεκάθαρος δείκτης ότι η ισορροπία επιρροής αρχίζει να γλιστράει. Η εξάρτηση της Ινδίας από τα ρωσικά όπλα και τα logistics έχει φτάσει σε επίπεδα που η Ουάσιγκτον θεωρεί πλέον στρατηγική απειλή. Η αποστολή δεν είναι εμπορική ρύθμιση· είναι μια «επιχείρηση αποτοξίνωσης» ενάντια στην αυξανόμενη επιρροή της Μόσχας.

Αυτό που τρομάζει την Ουάσιγκτον δεν είναι ότι η Ινδία αγοράζει από τη Ρωσία, αλλά ότι αρχίζει να χτίζει συστήματα μαζί της. Συστήματα που παρακάμπτουν τη Δύση εντελώς. Οι ροές ρωσικού αργού δεν είναι απλώς εμπορικές· κανονικοποιούν μια παράλληλη αγορά εκτός της εμβέλειας των αμερικανικών κυρώσεων.

Ο Εφιάλτης της Συμφωνίας RELOS και ο Ινδικός Ωκεανός

Εδώ βρίσκεται η καρδιά του προβλήματος και ο λόγος που χτυπάει κόκκινο στο Πεντάγωνο. Η συμφωνία RELOS (Αμοιβαία Ανταλλαγή Logistics) δεν είναι ένα γραφειοκρατικό έγγραφο. Ανοίγει την πιθανότητα τα ρωσικά ναυτικά μέσα να αποκτήσουν μακροπρόθεσμη, κανονικοποιημένη πρόσβαση στα ινδικά λιμάνια σε όλο τον Ινδικό Ωκεανό. Σε μια εποχή που τα ναυτικά logistics καθορίζουν την προβολή ισχύος, αυτό είναι μια τεκτονική αλλαγή.

Για δεκαετίες, ο Ινδικός Ωκεανός θεωρούνταν το αδιαμφισβήτητο πεδίο δράσης των Ηνωμένων Πολιτειών και των εταίρων τους. Η εμφάνιση μιας γραμμής ανεφοδιασμού για το Ρωσικό Ναυτικό, σε συνεργασία με μια από τις ταχύτερα ανερχόμενες δυνάμεις του κόσμου, είναι ακριβώς το σενάριο που η Ουάσιγκτον ήλπιζε να αποτρέψει. Είναι ο στρατηγικός εφιάλτης: Η Ρωσία, υπό δυτικές κυρώσεις, να αποκτά διαρκή πρόσβαση σε «ζεστά νερά» μέσω μιας χώρας που η Ουάσιγκτον χρειάζεται για τη στρατηγική της στον Ινδο-Ειρηνικό.

Το Δίλημμα του Νέου Δελχί: Αυτονομία ή Ευημερία;

Η Ινδία βρίσκεται τώρα μετέωρη σε ένα γεωπολιτικό τεντωμένο σχοινί. Έχει υπερασπιστεί το δόγμα της στρατηγικής αυτονομίας – την ιδέα ότι μπορεί να συνεργάζεται με όλες τις μεγάλες δυνάμεις χωρίς να παραδίδει την ανεξαρτησία της σε καμία. Όμως, η επίσκεψη Σουίτσερ εκθέτει τα όρια αυτού του δόγματος. Όταν οι μεγάλες δυνάμεις νιώθουν ότι απειλούνται, η αυτονομία γίνεται δαπανηρή.

Η Ρωσία παρέχει στην Ινδία αυτά που καμία δυτική χώρα δεν προσφέρει χωρίς όρους: φθηνή ενέργεια και κρίσιμα αμυντικά συστήματα. Η διακοπή αυτών των σχέσεων θα αποσταθεροποιούσε τον πυρήνα της ινδικής άμυνας. Από την άλλη, οι ΗΠΑ ελέγχουν τις αγορές και την τεχνολογία που η Ινδία χρειάζεται για την οικονομική της άνοδο. Η ειρωνεία είναι εντυπωσιακή: Ένα έθνος που προασπίζεται τις ελεύθερες αγορές, τώρα χρησιμοποιεί οικονομική τιμωρία για να ευθυγραμμίσει γεωπολιτικές συμμαχίες.

Η Οπτική της Μόσχας: Ένας Αγώνας Επιβίωσης

Για το Κρεμλίνο, η αποστολή Σουίτσερ είναι ένα «κόκκινο φως». Η Ινδία είναι ο τελευταίος μεγάλος μη δυτικός εταίρος που είναι πρόθυμος να συνεργαστεί με τη Μόσχα επί ίσοις όροις. Είναι ο μόνος πυλώνας που εμποδίζει τη Ρωσία από το να καταρρεύσει πλήρως στη σκιά της Κίνας. Η Μόσχα βλέπει την κίνηση των ΗΠΑ ως μια συστηματική προσπάθεια να αποσπάσει την Ινδία προτού η συμφωνία RELOS και οι ενεργειακές συμφωνίες κλειδώσουν τη σχέση.

Ο φόβος της Ρωσίας είναι υπαρξιακός. Αν χάσει την Ινδία, χάνει την πρόσβασή της στον παγκόσμιο Νότο και περικλείεται στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Γι’ αυτό, η αντίδραση της Μόσχας αναμένεται να είναι η επιτάχυνση των προσφορών: βαθύτερες εκπτώσεις, κοινή παραγωγή όπλων και πληροφορίες. Όσο πιο ανοιχτά πιέζουν οι ΗΠΑ, τόσο πιο δελεαστική θα γίνεται η Ρωσία.

Το Διακύβευμα του 21ου Αιώνα

Τελικά, αυτό που παρακολουθούμε δεν είναι μια απλή εμπορική διαπραγμάτευση. Είναι η πρώτη φάση μιας γεωπολιτικής σύγκρουσης για τον μελλοντικό προσανατολισμό της Ινδίας. Το ερώτημα που τίθεται στο κέντρο αυτής της διαμάχης είναι ένα: Ποιος θα διαμορφώσει το μέλλον του Ινδικού Ωκεανού; Οι Ηνωμένες Πολιτείες ή ένα ανερχόμενο ευρασιατικό μπλοκ με επικεφαλής τη Ρωσία και σταθεροποιητή την Ινδία;

Αν η Ινδία εμβαθύνει τους θεσμικούς δεσμούς με τη Μόσχα, η αμερικανική στρατηγική στον Ινδο-Ειρηνικό αρχίζει να ραγίζει. Το πετρέλαιο τιμολογείται εκτός δολαρίου, τα logistics ανεξαρτητοποιούνται από τις αμερικανικές βάσεις και δημιουργείται ένα αμυντικό οικοσύστημα που δεν επηρεάζεται από κυρώσεις. Η επίσκεψη Σουίτσερ σηματοδοτεί την έναρξη ενός αγώνα δρόμου. Το αποτέλεσμα θα κρίνει ποιος θα ελέγχει τον πιο στρατηγικό ωκεανό του κόσμου και, τελικά, ποιος θα διαμορφώσει την αρχιτεκτονική ισχύος του 21ου αιώνα.

ΠΗΓΕΣ: Επίσκεψη του Ρικ Σουίτσερ (Rick Switzer – Deputy US Trade Representative) στο Νέο Δελχί (Δεκέμβριος), Γεωπολιτική ανάλυση της συμφωνίας RELOS (Reciprocal Exchange of Logistics Agreement) μεταξύ Ινδίας και Ρωσίας, Δεδομένα σχετικά με τις αμερικανικές δασμολογικές πιέσεις και τις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου στην Ινδία, Στρατηγικές αναφορές για τον ανταγωνισμό ΗΠΑ-Ρωσίας στον Ινδο-Ειρηνικό.

Διαβάστε επίσης:

Τζόζεφ Αούν: Γιατί η «Διαπραγμάτευση» είναι μονόδρομος για τον Λίβανο;

Καλάβρυτα 1943: Η «Μαύρη Δευτέρα» και το ατιμώρητο έγκλημα της Βέρμαχτ

1KR1 Sapsan: Ο νέος βαλλιστικός εφιάλτης της Ρωσίας σε μαζική παραγωγή