Η δημοσίευση της ετήσιας έκθεσης του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών (Στέιτ Ντιπάρτμεντ) για τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελεί πάντα μια καλή αφορμή για ενδοσκόπηση. Για το 2024, η εικόνα της Ελλάδας μοιάζει με ένα παζλ που, ενώ εξωτερικά δείχνει σταθερό, αν κοιτάξεις προσεκτικά τα κομμάτια, βλέπεις ρωγμές. Αν και επίσημα δεν σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια του έτους , η έκθεση καταγράφει σημαντικά ζητήματα που περιλαμβάνουν αξιόπιστες αναφορές για σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση. Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, λαμβάνει τακτικά μέτρα για τη διερεύνηση και τιμωρία αξιωματούχων που εμπλέκονται σε παραβιάσεις, είτε στα σώματα ασφαλείας είτε αλλού, ωστόσο τα προβλήματα παραμένουν ορατά.
Ελευθερία του Τύπου: Πιέσεις και «Στρατηγικές» Αγωγές
Ένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα που θίγει η Έκθεση Στέιτ Ντιπάρτμεντ 2024 Ελλάδα είναι η κατάσταση στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Ενώ το Σύνταγμα κατοχυρώνει την ελευθερία της έκφρασης και η κυβέρνηση γενικά σέβεται αυτό το δικαίωμα, η πραγματικότητα για τους δημοσιογράφους είναι πιο σύνθετη. Εγχώριοι και διεθνείς φορείς ανέφεραν πως δημοσιογράφοι και ΜΜΕ δέχονται πιέσεις για να αποφεύγουν την κριτική στην κυβέρνηση ή την αποκάλυψη σκανδάλων. Μάλιστα, μεγάλα μέσα ενημέρωσης τείνουν να μην δημοσιεύουν ειδήσεις που δεν κολακεύουν την εξουσία, κάτι που αποδίδεται σε πιέσεις ιδιοκτητών ή φόβο για την εργασιακή ασφάλεια.
Η δικαίωση για τις υποκλοπές και οι επιθέσεις
Μια σημαντική νίκη για την ελευθεροτυπία σημειώθηκε τον Οκτώβριο, όταν δικαστήριο της Αθήνας απέρριψε την αγωγή του Γρηγόρη Δημητριάδη, πρώην διευθυντή του γραφείου του πρωθυπουργού, εναντίον δημοσιογράφων για το σκάνδαλο των υποκλοπών. Το δικαστήριο έκρινε πως τα δημοσιεύματα έγιναν για το δημόσιο συμφέρον , απορρίπτοντας μια αγωγή που το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου είχε χαρακτηρίσει ως SLAPP (στρατηγική αγωγή κατά της δημόσιας συμμετοχής).
Δυστυχώς, δεν έλειψαν και τα περιστατικά βίας. Τον Μάιο, η ρεπόρτερ Ρένα Κουβελιώτη δέχθηκε φυσική επίθεση από άγνωστο ενώ κάλυπτε ρεπορτάζ για αυθαίρετη δόμηση. Παράλληλα, υπάρχει διάσταση απόψεων για την έκταση του εκφοβισμού: ενώ η έκθεση της ΕΕ για το Κράτος Δικαίου κατέγραψε 7 περιπτώσεις παρενόχλησης δημοσιογράφων (έναντι 16 πέρυσι) , οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου χαρακτήρισαν την έκθεση της ΕΕ παραπλανητική και υπερβολικά θετική.
Εργασιακός Μεσαίωνας και Απεργίες στο «Απόσπασμα»
Στον τομέα της εργασίας, η έκθεση περιγράφει ένα τοπίο γεμάτο αντιφάσεις. Το δικαίωμα στην απεργία υπάρχει στα χαρτιά, αλλά η άσκησή του γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Τα δικαστήρια μπορούν να κηρύξουν μια απεργία παράνομη αν κριθεί ότι η οικονομική ζημία της επιχείρησης είναι δυσανάλογη. Χαρακτηριστικά, η ΑΔΕΔΥ ανέφερε πως μόνο στις αρχές του έτους, τέσσερις απεργίες δημοσίων υπαλλήλων κρίθηκαν παράνομες.
Ψηφιακή Κάρτα και ανασφάλιστη εργασία
Η εισαγωγή της ψηφιακής κάρτας εργασίας σε ορισμένους κλάδους είχε στόχο τον έλεγχο του ωραρίου σε πραγματικό χρόνο. Ωστόσο, οι επιθεωρητές εργασίας δεν επαρκούν, ειδικά στα νησιά κατά την τουριστική περίοδο. Οι συνηθέστερες παραβάσεις αφορούν τη μη καταβολή μισθών, την αδήλωτη εργασία και παραβιάσεις της ψηφιακής κάρτας.
Η παραοικονομία υπολογίζεται στο 20% της οικονομίας, κυρίως στον τουρισμό και τη γεωργία , αφήνοντας χιλιάδες εργαζόμενους χωρίς καμία προστασία από τους νόμους για μισθούς και ασφάλεια. Επιπλέον, συνδικάτα καταγγέλλουν πως οι εργοδότες παρακάμπτουν τα σωματεία συνάπτοντας συμφωνίες με μικρότερες ενώσεις εργαζομένων, υπονομεύοντας τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Αστυνομική Αυθαιρεσία και Δικαιώματα Κρατουμένων
Η ασφάλεια του πολίτη και η συμπεριφορά των αρχών αποτελούν κεντρικό σημείο κριτικής. Παρόλο που το Σύνταγμα απαγορεύει τα βασανιστήρια, υπάρχουν αναφορές για κακομεταχείριση από την αστυνομία και το Λιμενικό, κυρίως εις βάρος μεταναστών, αιτούντων άσυλο, Ρομά και διαδηλωτών.
Ένα τραγικό περιστατικό σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο, όταν ένας 37χρονος υπήκοος Πακιστάν πέθανε ενώ βρισκόταν υπό κράτηση σε αστυνομικό τμήμα της Αθήνας. Η αστυνομία ισχυρίστηκε ότι το θύμα είχε τραυματιστεί πριν τη σύλληψη και ενεπλάκη σε καβγά με άλλους κρατούμενους, με την έρευνα να εκκρεμεί στο τέλος του έτους.
Σε άλλο περιστατικό, ΜΚΟ κατήγγειλαν ότι αστυνομικοί προχώρησαν σε σωματικούς ελέγχους και έρευνες στα δωμάτια 36 Αιγυπτίων διασωθέντων ναυαγίου στην Κόρινθο, ως μέθοδο εκφοβισμού, μετά από έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη που ζητούσε την απελευθέρωσή τους.
Μεταναστευτικό και Κοινωνικές Ανισότητες
Στο πεδίο του μεταναστευτικού, διεθνείς οργανισμοί και ΜΜΕ συνεχίζουν να καταγγέλλουν επαναπροωθήσεις (pushbacks), που στερούν από τους ανθρώπους την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου. Ωστόσο, υπήρξαν και θετικά βήματα, όπως η νομοθετική ρύθμιση του Δεκεμβρίου 2023 που επιτρέπει τη νομιμοποίηση μεταναστών που ζουν τρία χρόνια στη χώρα και έχουν προσφορά εργασίας.
Παιδική ηλικία και διακρίσεις
Σημαντικά είναι και τα ευρήματα για τα παιδιά. Αν και η παιδική εργασία στη χειρότερη μορφή της δεν είναι εκτεταμένη , υπάρχουν αναφορές για παιδιά που εξαναγκάζονται από τις οικογένειές τους σε επαιτεία ή μικροκλοπές. Ένα βαθιά ριζωμένο κοινωνικό πρόβλημα παραμένει ο γάμος ανηλίκων στις κοινότητες των Ρομά, όπου παρά το όριο ηλικίας των 18 ετών, κορίτσια συχνά παντρεύονται στα 15 τους ή και νωρίτερα.
Τέλος, η έκθεση καταγράφει περιστατικά αντισημιτισμού, όπως οι εμπρηστικές επιθέσεις του Ιουνίου σε ξενοδοχείο ισραηλινής ιδιοκτησίας και σε συναγωγή, για τις οποίες συνελήφθησαν επτά άτομα.
ΠΗΓΗ: U.S. Department of State
Διαβάστε επίσης:
Η Ελλάδα εκσυγχρονίζει 300 M113 με ισραηλινή τεχνολογία – Πλήρη ενσωμάτωση Spike LR2 ή NLOS
Ελλάδα
ΗΠΑ
Απόρρητο