Η κίνηση ματ του Ισραήλ στο Κέρας της Αφρικής που ανατρέπει τους σχεδιασμούς της Τουρκίας

Η γεωπολιτική σκακιέρα στην Ερυθρά Θάλασσα και η κίνηση του Ισραήλ

Όταν Ισραηλινοί δημοσιογράφοι επιχείρησαν αυτή την εβδομάδα να κλείσουν αεροπορικά εισιτήρια για την Χαργκέισα, την πρωτεύουσα του Somaliland, ήρθαν αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα που υπερβαίνει τις επίσημες διακηρύξεις. Παρά τη θριαμβευτική αναγνώριση του Somaliland από το Ισραήλ, οι διεθνείς αερομεταφορείς εξακολουθούσαν να απαιτούν βίζα από τη Μογκαντίσου. Αυτή η μικρή λεπτομέρεια καταδεικνύει το χάσμα ανάμεσα στη διπλωματική αναγνώριση και την παγκόσμια γεωπολιτική πραγματικότητα σε μια από τις πιο εύφλεκτες περιοχές του πλανήτη.

Η απόφαση του Μπενιαμίν Νετανιάχου να σπάσει την απομόνωση δεκαετιών του Somaliland δεν είναι μια τυχαία κίνηση. Πρόκειται για μια στρατηγική επιλογή που στοχεύει στην καρδιά της τουρκικής επιρροής στην Αφρική και ταυτόχρονα δημιουργεί ένα νέο ανάχωμα απέναντι στην απειλή των Χούθι. Το Ισραήλ, απομονωμένο από πολλούς παραδοσιακούς εταίρους λόγω του πολέμου στη Γάζα, αναζητά πλέον «αποκούμπια» σε μη αναγνωρισμένες οντότητες που διαθέτουν όμως κρίσιμη γεωγραφική θέση.

Ο στρατηγικός έλεγχος των στενών Μπαμπ ελ-Μαντέμπ

Το Somaliland βρίσκεται σε ένα από τα πιο κομβικά σημεία του παγκόσμιου εμπορίου. Η γεωγραφική του θέση, ακριβώς απέναντι από την Υεμένη, προσφέρει στο Ισραήλ τη δυνατότητα να αποκτήσει μια μόνιμη παρουσία στην είσοδο της Ερυθράς Θάλασσας. Με τον έλεγχο των στενών Μπαμπ ελ-Μαντέμπ να αποτελεί το μεγάλο έπαθλο, η αναγνώριση του Somaliland από το Ισραήλ επιτρέπει στο Τελ Αβίβ να σχεδιάζει τη δημιουργία στρατιωτικών εγκαταστάσεων που θα μπορούν να αναχαιτίσουν τις επιθέσεις της Άνσαρ Αλλάχ (Χούθι).

Η στρατηγική αυτή ανάλυση επιβεβαιώνεται και από ειδικούς στην περιοχή, οι οποίοι επισημαίνουν ότι το Ισραήλ δεν έχει ακόμη αναπτύξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική κατά των Χούθι. Η πρόσβαση στο Somaliland προσφέρει μια εναλλακτική οδό για την προστασία των εμπορικών πλοίων που κατευθύνονται προς τα ισραηλινά λιμάνια, ειδικά τώρα που η Διώρυγα του Σουέζ αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λόγω των συνεχών επιθέσεων.

Η Τουρκία και το «κάστρο» της Σομαλίας

Η Άγκυρα παρακολουθεί με έκδηλο εκνευρισμό τις εξελίξεις. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει επενδύσει δισεκατομμύρια στη Σομαλία τα τελευταία 13 χρόνια, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη τουρκική στρατιωτική βάση στο εξωτερικό και ελέγχοντας ζωτικές υποδομές στη Μογκαντίσου. Η κίνηση του Ισραήλ να στηρίξει το αποσχιστικό Somaliland αποτελεί ευθεία προσβολή προς την Τουρκία, η οποία εμφανίζεται ως ο εγγυητής της εδαφικής ακεραιότητας της Σομαλίας.

Οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ βρίσκονται στο χειρότερο σημείο τους. Μετά το εμπορικό εμπάργκο που επέβαλε η Άγκυρα και τις κατηγορίες για γενοκτονία στη Γάζα, το Κέρας της Αφρικής μετατρέπεται σε ένα νέο πεδίο γεωπολιτικής αντιπαράθεσης. Ο Τούρκος πρόεδρος αναμένεται να απαντήσει με ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας στη Σομαλία και την υπογραφή νέων ενεργειακών συμφωνιών, προσπαθώντας να θωρακίσει τη δική του σφαίρα επιρροής.

Το σενάριο της μετακίνησης Παλαιστινίων και η διεθνής κατακραυγή

Μια από τις πιο σκοτεινές και αμφιλεγόμενες πτυχές αυτής της συμφωνίας αφορά τις φήμες για τη μεταφορά πληθυσμών από τη Λωρίδα της Γάζας. Αναφορές ξένων πρακτορείων υποστηρίζουν ότι το Somaliland ήταν μεταξύ των χωρών που προσέγγισε το Ισραήλ για να εξεταστεί το ενδεχόμενο υποδοχής Παλαιστινίων που θα εκδιωχθούν από τα εδάφη τους. Αν και η ηγεσία της Χαργκέισα αρνείται επίσημα οποιαδήποτε τέτοια συζήτηση, η υποψία και μόνο αρκεί για να πυροδοτήσει την οργή του αραβικού κόσμου.

Η Αφρικανική Ένωση, ο Αραβικός Σύνδεσμος και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν ήδη εκφράσει την έντονη αντίθεσή τους. Η αναγνώριση του Somaliland από το Ισραήλ θεωρείται από πολλούς ως μια κίνηση που υπονομεύει τις αρχές του διεθνούς δικαίου και δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο για τον διαμελισμό κυρίαρχων κρατών. Η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ έχουν δηλώσει κατηγορηματικά ότι στηρίζουν την ενότητα της Σομαλίας, βλέποντας την ισραηλινή παρέμβαση ως αποσταθεροποιητικό παράγοντα.

Η εσωτερική ισορροπία στο Somaliland

Παρά τη σταθερότητα που έχει επιδείξει το Somaliland σε σχέση με την υπόλοιπη Σομαλία, η απόφαση του προέδρου Αμπντιραχμάν Μοχάμεντ Αμπντουλάχι ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Υπάρχουν πολλές φυλές στο εσωτερικό της χώρας που αντιτίθενται στην απόσχιση. Αν η Χαργκέισα επιμείνει στην πλήρη ανεξαρτησία μέσω της ισραηλινής στήριξης, ενδέχεται να αντιμετωπίσει εσωτερικές εξεγέρσεις από περιοχές που επιθυμούν να παραμείνουν ενωμένες με τη Μογκαντίσου.

Ο κίνδυνος ενός νέου εμφυλίου πολέμου δεν είναι θεωρητικός. Η περιοχή του Χατούμο, η οποία καλύπτει ένα μεγάλο μέρος των εδαφών που διεκδικεί το Somaliland, παραμένει πιστή στη Σομαλία. Η Τουρκία και η κεντρική κυβέρνηση της Σομαλίας θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις εσωτερικές αντιθέσεις για να αποδυναμώσουν το καθεστώς της Χαργκέισα και να ακυρώσουν στην πράξη την ισραηλινή αναγνώριση.

Η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων: ΗΠΑ και ΟΗΕ

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συγκλήθηκε εκτάκτως για να συζητήσει το ζήτημα, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να τηρούν μια στάση αναμονής. Ο Ντόναλντ Τραμπ, αν και παραδοσιακός σύμμαχος του Ισραήλ, δήλωσε ότι θα «μελετήσει» την απόφαση, χωρίς να βιαστεί να την αποδεχθεί. Η Ουάσιγκτον φοβάται ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα τις σχέσεις της με σημαντικούς συμμάχους στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Η ειρωνεία της υπόθεσης δεν διαφεύγει από κανέναν αναλυτή: το Ισραήλ, που καταγγέλλει τη μονομερή αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους, κάνει ακριβώς το ίδιο στο Κέρας της Αφρικής. Αυτή η τακτική των «δύο μέτρων και δύο σταθμών» έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις ακόμα και από χώρες που παραδοσιακά διάκεινται φιλικά προς το Τελ Αβίβ.

Συμπεράσματα και μελλοντικές προοπτικές

Η αναγνώριση του Somaliland από το Ισραήλ αποτελεί ένα γεωπολιτικό στοίχημα υψηλού κινδύνου. Αν το Ισραήλ καταφέρει να εδραιώσει την παρουσία του στην περιοχή, θα έχει πετύχει μια τεράστια νίκη απέναντι στην Τουρκία και το Ιράν. Ωστόσο, το τίμημα μπορεί να είναι η πλήρης αποξένωση από τον αραβικό κόσμο και η δημιουργία μιας νέας εστίας έντασης που θα απειλεί τη διεθνή ναυσιπλοΐα.

Σε μια εποχή που οι παγκόσμιες ισορροπίες αλλάζουν ραγδαία, το Somaliland μετατρέπεται από μια ξεχασμένη γωνιά του κόσμου σε επίκεντρο της παγκόσμιας διπλωματίας. Η συνέχεια θα κριθεί από τη δυνατότητα της Μογκαντίσου να συσπειρώσει τους συμμάχους της και από τη στάση που θα κρατήσουν τελικά οι Ηνωμένες Πολιτείες απέναντι στην επιθετική διπλωματία του Νετανιάχου.

ΠΗΓΕΣ:

• i24 News – Ρεπορτάζ του Αμιτσάι Στάιν για την ισραηλινή στρατηγική.
• Associated Press (AP) – Διεθνείς αντιδράσεις για την αναγνώριση του Somaliland.
• The Post AI / Washington Post – Αναλύσεις για τις επιπτώσεις στην Ερυθρά Θάλασσα.
• Ανακοινώσεις της Αφρικανικής Ένωσης και του Αραβικού Συνδέσμου.

Διαβάστε επίσης:

F-15IA: Η «χρυσή» συμφωνία 8,6 δισ. που αλλάζει τις ισορροπίες στην Ανατολή

Haaretz: Το Ισραήλ δεν μπορεί να αμυνθεί έναντι της αυξανόμενης περιφερειακής ισχύος της Τουρκίας βασιζόμενο σε Ελλάδα και Κύπρο

Iron Beam: Το Ισραήλ παρέλαβε το πρώτο λέιζερ αεράμυνας – Επόμενη η Ελλάδα