Μια νέα σελίδα στις γεωπολιτικές και ενεργειακές ισορροπίες της περιοχής γράφτηκε την Τετάρτη, καθώς Λίβανος και Κύπρος προχώρησαν στην υπογραφή της πολυαναμενόμενης συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων συνόρων τους. Η εξέλιξη αυτή, που έρχεται μετά από χρόνια στασιμότητας, ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων φυσικού αερίου και την ενίσχυση της ενεργειακής συνεργασίας στην καρδιά της Μεσογείου.
Η τελετή της υπογραφής πραγματοποιήθηκε στο προεδρικό μέγαρο της Baabda στη Βηρυτό, μεταξύ του Προέδρου του Λιβάνου, Τζόζεφ Αούν (Joseph Aoun), και του Κύπριου ομολόγου του, Νίκου Χριστοδουλίδη. Και οι δύο ηγέτες έστειλαν σαφές μήνυμα πως η συμφωνία αυτή δεν αφορά μόνο τις διμερείς σχέσεις, αλλά σηματοδοτεί μια βαθύτερη διασύνδεση του Λιβάνου με την Κύπρο και κατ’ επέκταση με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το τέλος μιας εκκρεμότητας 20 ετών
«Πρόκειται για μια ιστορική συμφωνία που κλείνει ένα ζήτημα που εκκρεμούσε για πολλά χρόνια», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Νίκος Χριστοδουλίδης, προσθέτοντας πως πλέον τα δύο κράτη κοιτάζουν μπροστά για το τι μπορούν να δημιουργήσουν από κοινού. Αξίζει να σημειωθεί πως Κύπρος και Λίβανος είχαν φτάσει σε μια προκαταρκτική συμφωνία χαρτογράφησης των θαλασσίων ζωνών ήδη από το 2007. Ωστόσο, η επικύρωσή της είχε «παγώσει» λόγω των περίπλοκων εσωτερικών πολιτικών προβλημάτων του Λιβάνου, αλλά και της διαμάχης με το Ισραήλ.
Ενώ η Κύπρος είχε επικυρώσει τη συμφωνία του 2007, η Βηρυτός καθυστερούσε. Η Λευκωσία είχε προσφερθεί να μεσολαβήσει ήδη από το 2012, όμως η πραγματική αλλαγή ήρθε το 2022, όταν ο Λίβανος και το Ισραήλ, υπό την αιγίδα των ΗΠΑ, κατέληξαν στη δική τους συμφωνία οριοθέτησης. Αυτό το γεγονός έλυσε τα χέρια της λιβανέζικης διπλωματίας, επιτρέποντας στον Υπουργό Ενέργειας, Τζόζεφ Σαντί (Joseph Saddi), να επισκεφθεί την Κύπρο τον περασμένο μήνα και να προλειάνει το έδαφος για τη σημερινή εξέλιξη.
Ενεργειακή «ανάσα» για την Ευρώπη και οικονομική ελπίδα για τον Λίβανο
Η Κύπρος αναμένεται να αξιοποιήσει στο έπακρο τη συμφωνία, καθώς η Ευρώπη αναζητά απεγνωσμένα εναλλακτικές πηγές ενέργειας για να μειώσει την εξάρτησή της από τα ρωσικά καύσιμα μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Ο Κύπριος Πρόεδρος αποκάλυψε μάλιστα πως μέρος των εκτιμώμενων 20 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών αερίου που έχουν ανακαλυφθεί στην κυπριακή ΑΟΖ, θα μπορούσε να φτάσει στις ευρωπαϊκές αγορές έως το 2027. Η καθυστέρηση της συμφωνίας εμπόδιζε μέχρι σήμερα τη Λευκωσία να επεκτείνει τις έρευνες υδρογονανθράκων σε περιοχές που γειτνιάζουν με τα λιβανικά ύδατα.
Για τον Λίβανο, η συμφωνία αποτελεί «σωσίβιο σωτηρίας». Η χώρα ελπίζει ότι οι ανακαλύψεις πετρελαίου και φυσικού αερίου θα φέρουν τα απαραίτητα κρατικά έσοδα για να αναστραφεί η οικονομική κατάρρευση του 2019, η οποία επιδείνωσε τις χρόνιες ελλείψεις ρεύματος. Μέχρι στιγμής, δεν έχουν υπάρξει εμπορικά βιώσιμα ευρήματα στα θαλάσσια οικόπεδα του Λιβάνου, ωστόσο η οριοθέτηση δημιουργεί το απαραίτητο κλίμα ασφάλειας για τους επενδυτές.
Το «αγκάθι» της Συρίας και οι γεωπολιτικές προκλήσεις
Με την υπογραφή αυτής της συμφωνίας, η Συρία παραμένει η μοναδική γειτονική χώρα με την οποία ο Λίβανος δεν έχει ακόμη οριοθετήσει τα θαλάσσια σύνορά του. Η κατάσταση περιπλέκεται καθώς η Συρία βιώνει τη δική της πολιτική αναταραχή, μετά την ανατροπή του Προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ από αντικαθεστωτικές δυνάμεις.
Παράλληλα, ο Λίβανος προσπαθεί να ισορροπήσει σε τεντωμένο σκοινί. Η χώρα αντιμετωπίζει προκλήσεις ασφαλείας στα νότια σύνορά της, ενώ ο Πρόεδρος Αούν στηρίζει τις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ για κατάπαυση των εχθροπραξιών, υπό τον φόβο ενός νέου πολέμου. Ταυτόχρονα, η Βηρυτός επιδιώκει την αναθέρμανση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες του Κόλπου, οι οποίες παραμένουν επιφυλακτικές λόγω της στάσης της Χεζμπολάχ.
Η υπογραφή στη Βηρυτό δεν είναι απλώς μια τεχνοκρατική πράξη. Είναι μια πρόσκληση συνεργασίας σε μια περιοχή που διψά για σταθερότητα και ανάπτυξη, με την ενεργειακή διπλωματία να αναδεικνύεται στον καταλύτη των εξελίξεων.
Διαβάστε επίσης:
Ο «Θησαυρός» της Βοιωτίας: Πώς η Ελλάδα κλειδώνει την ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης
Κύπρος
Λίβανος
Απόρρητο