Οι σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Τουρκίας δέχθηκαν ένα ακόμα ισχυρό πλήγμα, μετά την απόφαση τουρκικού δικαστηρίου να εκδώσει ένταλμα σύλληψης κατά του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, καθώς και άλλων ανώτερων αξιωματούχων, με την κατηγορία της γενοκτονίας. Η κίνηση αυτή, η οποία καταδικάστηκε έντονα από το Τελ Αβίβ, δεν αποτελεί απλώς ένα νομικό πυροτέχνημα, αλλά την αφορμή για μια στρατηγική αναδιάταξη δυνάμεων στην περιοχή.

Καθώς το ρήγμα με την Άγκυρα βαθαίνει, το Ισραήλ επιλέγει να ενισχύσει την αμυντική συνεργασία του με τους περιφερειακούς αντιπάλους της Τουρκίας: την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία. Η Άγκυρα διατηρεί ανοιχτά μέτωπα και με τις δύο χώρες, τόσο για τα δικαιώματα σε θάλασσα και εναέριο χώρο στο Αιγαίο, όσο και για το Κυπριακό ζήτημα που παραμένει άλυτο μετά την εισβολή του 1974.

Ο Ισραηλινός Υπουργός Διασποράς, Αμιχάι Χικλί (Amichai Chikli), ήταν ξεκάθαρος ως προς τους στόχους αυτής της προσέγγισης. Σύμφωνα με τον ίδιο, η εμβάθυνση των σχέσεων με την Αθήνα και τη Λευκωσία στοχεύει στην ανάσχεση της αυξανόμενης απειλής που ακούει στο όνομα Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

«Το δόγμα του Ερντογάν είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Είναι επικίνδυνο για το Ισραήλ και βλέπουμε την Τουρκία του Ερντογάν ως το νέο Ιράν”, τίποτα λιγότερο. Είναι πολύ επικίνδυνο για την Κύπρο και εξαιρετικά επικίνδυνο για την Ελλάδα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Χικλί, δίνοντας το στίγμα της ισραηλινής ανησυχίας.

Κοινές ασκήσεις και εξοπλιστικά προγράμματα

Η διπλωματική προσέγγιση μεταφράζεται ήδη σε πράξεις στο πεδίο. Αυτόν τον μήνα, πολεμικά πλοία του Ισραήλ και της Ελλάδας πραγματοποίησαν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, δίνοντας συνέχεια σε αντίστοιχες ασκήσεις που είχαν προηγηθεί από τις πολεμικές αεροπορίες των δύο χωρών.

Παρά το γεγονός ότι η Άγκυρα έπαιξε ρόλο στην επίτευξη εκεχειρίας στη Γάζα, η δυσπιστία παραμένει. Η Γκάλλια Λιντενστράους (Gallia Lindenstrauss), ειδική σε θέματα εξωτερικής πολιτικής στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας στο Τελ Αβίβ, επισημαίνει ότι η εκεχειρία θεωρείται εύθραυστη. Ωστόσο, η ίδια υπογραμμίζει ότι αυτή η παύση πυρός έδωσε το «πράσινο φως» για την επιτάχυνση της συνεργασίας με την Ελλάδα.

Σοβαρές αμυντικές συμφωνίες στο τραπέζι

«Βλέπουμε την εκεχειρία ως το σήμα για να προχωρήσει η συνεργασία. Συζητούνται σοβαρές αμυντικές συμφωνίες», σημείωσε η Λιντενστράους. Ισραηλινοί υπουργοί βρέθηκαν πρόσφατα στην Αθήνα για συνομιλίες, ενώ το Ισραήλ έχει ήδη προμηθεύσει την Ελλάδα και την Κύπρο με ορισμένα από τα πιο εξελιγμένα οπλικά του συστήματα, προκαλώντας εκνευρισμό στην Τουρκία.

Ο Σερχάτ Γκούβενς (Serhat Guvenc), καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης, παρατηρεί μια σαφή ευθυγράμμιση των ναυτικών δυνάμεων Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. «Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί τον κίνδυνο ότι αυτό θα αποθρασύνει την Ελλάδα και την Κύπρο, έχοντας την ισραηλινή στήριξη», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Η Κύπρος ως «σταθερό αεροπλανοφόρο»

Η στρατηγική θέση της Κύπρου την καθιστά κομβικό σημείο σε αυτή την περιφερειακή αντιπαράθεση. Ο πρώην σύμβουλος του Ερντογάν και νυν δημοσιογράφος, Ιλνούρ Σεβίκ (Ilnur Cevik), προειδοποιεί για τη σημασία του νησιού.

«Το νησί είναι σαν ένα σταθερό αεροπλανοφόρο· μπορεί να κυριαρχήσει σε όλη τη Μέση Ανατολή αλλά και στην Τουρκία», τονίζει. «Ένα μαχητικό αεροσκάφος που απογειώνεται από την Κύπρο μπορεί να φτάσει στην Άγκυρα το πολύ σε 15 λεπτά. Η Τουρκία θέλει το νησί ως ζώνη ασφαλείας για την ίδια». Αυτή η γεωγραφική εγγύτητα εξηγεί και τις σκέψεις της Άγκυρας για δημιουργία νέας ναυτικής και αεροπορικής βάσης στα κατεχόμενα.

Η κούρσα εξοπλισμών και ο ρόλος των ΗΠΑ

Οι πρόσφατες αγορές μαχητικών Eurofighter από την Τουρκία, σε συνδυασμό με ένα πρόγραμμα ανάπτυξης πυραύλων που περιλαμβάνει υπερηχητικές και βαλλιστικές δυνατότητες, τροφοδοτούν περαιτέρω τις ανησυχίες του Ισραήλ. Αναλυτές στο Τελ Αβίβ αναρωτιούνται γιατί ένας δρών που υποτίθεται ότι επιθυμεί το status quo χρειάζεται επιθετικούς πυραύλους μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς, κάτι που το ίδιο το Ισραήλ δεν διαθέτει παρά τις απειλές που δέχεται.

Παρ’ όλα αυτά, οι ΗΠΑ προσπαθούν να ρίξουν τους τόνους. Ο Αμερικανός πρέσβης στην Τουρκία, Τομ Μπάρακ, απέκλεισε το ενδεχόμενο πολέμου μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, μιλώντας για πιθανή ευθυγράμμιση συμφερόντων από την Κασπία Θάλασσα έως τη Μεσόγειο.

Παράλληλα, αναλυτές εκτιμούν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ, διατηρώντας επιρροή και στις δύο κυβερνήσεις, θα μπορούσε να παίξει ρόλο «πυροσβέστη». Ωστόσο, ο Γκούβενς προειδοποιεί ότι η περιοχή βρίσκεται σε μια δίνη εξοπλισμών και ότι οι συμμαχίες είναι ρευστές. «Ζούμε σε μια εποχή συμμαχιών ευκολίας. Η Τουρκία και το Ισραήλ μπορεί να τα βρουν ξανά και το σκηνικό να αλλάξει ολοκληρωτικά», καταλήγει, υπενθυμίζοντας ότι στην Ανατολική Μεσόγειο τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο.

Με πληροφορίες από το άρθρο του Dorian Jones, για το RFI(podcast)

Διαβάστε επίσης:

Χριστοδουλίδης από Βερολίνο: «Αγκάθι» η στάση της Τουρκίας στο Κυπριακό για την ένταξη στην ΕΕ

Ο τουρκικός κινητήρας TF35000 και ο μύθος της ισχύος τύπου F-22

Γιατί το νέο εξοπλιστικό της Τουρκίας θεωρείται κακή είδηση για την Ελλάδα