Μια ανατριχιαστική υπόθεση που παρέμενε για δεκαετίες στη σκιά, βγαίνει ξανά στην επιφάνεια. Η εισαγγελία του Μιλάνου ξεκίνησε επίσημη έρευνα σχετικά με καταγγελίες ότι Ιταλοί πολίτες ταξίδευαν στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη κατά τη διάρκεια του πολέμου στις αρχές της δεκαετίας του 1990, για να συμμετάσχουν σε «σαφάρι ελεύθερων σκοπευτών». Οι ισχυρισμοί είναι σοκαριστικοί: Ιταλοί, αλλά και άλλοι ξένοι, φέρονται να πλήρωναν τεράστια ποσά για να τους επιτραπεί να πυροβολήσουν αμάχους στην πολιορκημένη πόλη του Σεράγεβο.

Η φρικιαστική κατηγορία: «Κυνήγι ανθρώπων» επί πληρωμή

Την καταγγελία στο Μιλάνο κατέθεσε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Έτζιο Γκαβατσένι (Ezio Gavazzeni). Στην αναφορά του, περιγράφει ένα φρικτό «κυνήγι ανθρώπων» που οργανωνόταν για «πολύ πλούσιους ανθρώπους» με πάθος για τα όπλα. Αυτοί οι «τουρίστες», σύμφωνα με τον Gavazzeni, «πλήρωναν για να μπορούν να σκοτώσουν ανυπεράσπιστους αμάχους» από τις σερβικές θέσεις στους λόφους γύρω από το Σεράγεβο.

Σύμφωνα με διάφορες αναφορές που έχουν δει το φως της δημοσιότητας κατά καιρούς, υπήρχαν ακόμη και διαφορετικές «ταρίφες» ανάλογα με τον στόχο: άλλες τιμές για να σκοτώσεις άνδρες, άλλες για γυναίκες και άλλες για παιδιά. Όλα αυτά συνέβαιναν ενώ η πόλη βίωνε μια βάρβαρη τετραετή πολιορκία, κατά την οποία περισσότεροι από 11.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, με την πόλη να δέχεται συνεχείς βομβαρδισμούς και πυρά ελεύθερων σκοπευτών.

Η νέα έρευνα και οι μαρτυρίες

Αν και παρόμοιες καταγγελίες για «κυνηγούς ανθρώπων» από το εξωτερικό έχουν ακουστεί πολλές φορές στο παρελθόν, τα στοιχεία που συνέλεξε ο Γκαβατσένι φαίνεται πως έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα. Την υπόθεση εξετάζει τώρα ο Ιταλός εισαγγελέας αντιτρομοκρατίας, Αλεσάντρο Γκόμπις (Alessandro Gobbis), και η κατηγορία που ερευνάται είναι αυτή της ανθρωποκτονίας.

Η μαρτυρία του αξιωματικού

Κεντρικό στοιχείο φαίνεται πως είναι η κατάθεση ενός Βόσνιου αξιωματικού των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών. Ο αξιωματικός αποκάλυψε προφανώς ότι οι Βόσνιοι συνάδελφοί του έμαθαν για τα λεγόμενα «σαφάρι» στα τέλη του 1993. Αμέσως, στις αρχές του 1994, μετέφεραν τις πληροφορίες στην ιταλική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών (Sismi).

Η απάντηση από τη Sismi, σύμφωνα με τον μάρτυρα, ήρθε μερικούς μήνες αργότερα. Επιβεβαίωσαν ότι οι τουρίστες του «σαφάρι» πετούσαν από την Τεργέστη, στη βόρεια Ιταλία, και στη συνέχεια ταξίδευαν στους λόφους πάνω από το Σεράγεβο. «Το σταματήσαμε και δεν θα υπάρξουν άλλα σαφάρι», φέρεται να ειπώθηκε στον αξιωματικό, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Ansa. Μέσα στους επόμενους δύο με τρεις μήνες, τα ταξίδια αυτά όντως σταμάτησαν.

Το ντοκιμαντέρ που άνοιξε ξανά την υπόθεση

Ο Έτζιο Γκαβατσένι, ο οποίος συνήθως ασχολείται με θέματα τρομοκρατίας και μαφίας, διάβασε για πρώτη φορά για αυτές τις περιηγήσεις ελεύθερων σκοπευτών πριν από τρεις δεκαετίες στην ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera, αλλά τότε δεν υπήρχαν αδιάσειστα στοιχεία. Επέστρεψε στο θέμα αφού είδε το «Sarajevo Safari», ένα ντοκιμαντέρ του 2022 από τον Σλοβένο σκηνοθέτη Μίραν Ζούπανιτς. Το ντοκιμαντέρ ισχυρίζεται ότι όσοι συμμετείχαν στις δολοφονίες προέρχονταν από διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Ρωσίας, καθώς και της Ιταλίας.

Ο Γκαβατσένι άρχισε να σκάβει βαθύτερα και τον Φεβρουάριο παρέδωσε στους εισαγγελείς τα ευρήματά του: έναν φάκελο 17 σελίδων που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και μια αναφορά της πρώην δημάρχου του Σεράγεβο, Μπεντζαμίνα Κάριτς. Μιλώντας στην ιταλική εφημερίδα La Repubblica, ο Γκαβατσένι ισχυρίζεται ότι «πολλοί» συμμετείχαν σε αυτή την πρακτική, «τουλάχιστον εκατό» συνολικά, με τους Ιταλούς να πληρώνουν «πολλά χρήματα» – ποσά που σήμερα θα μπορούσαν να φτάσουν έως και τις 100.000 ευρώ.

Αντιδράσεις και σκεπτικισμός

Παρά τη σοβαρότητα των καταγγελιών, υπάρχουν και φωνές που εκφράζουν αμφιβολίες. Μέλη των βρετανικών δυνάμεων που υπηρέτησαν στο Σεράγεβο τη δεκαετία του 1990 δήλωσαν στο BBC ότι δεν άκουσαν ποτέ τίποτα για τον λεγόμενο «τουρισμό ελεύθερων σκοπευτών» κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στη Βοσνία.

Τόνισαν ότι οποιαδήποτε προσπάθεια μεταφοράς ανθρώπων από τρίτες χώρες που είχαν πληρώσει για να πυροβολήσουν αμάχους στο Σεράγεβο θα ήταν «εξαιρετικά δύσκολη από υλικοτεχνική άποψη», κυρίως λόγω του τεράστιου αριθμού των σημείων ελέγχου. Οι βρετανικές δυνάμεις, που βρίσκονταν τόσο εντός του Σεράγεβο όσο και στις γύρω περιοχές όπου στάθμευαν οι σερβικές δυνάμεις, δεν είδαν τίποτα εκείνη την εποχή που να υποδηλώνει ότι συνέβαινε κάτι τέτοιο. Μάλιστα, ένας στρατιώτης χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς ως «αστικό μύθο».

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1992, ο γνωστός Ρώσος εθνικιστής συγγραφέας και πολιτικός Έντουαρντ Λιμόνοφ καταγράφηκε σε βίντεο να ρίχνει πολλαπλές ριπές στο Σεράγεβο από ένα βαρύ πολυβόλο. Ωστόσο, ο Λιμόνοφ δεν πλήρωσε για αυτόν τον «πολεμικό τουρισμό». Βρισκόταν εκεί ως θαυμαστής του ηγέτη των Σέρβων της Βοσνίας, Ράντοβαν Κάρατζιτς (ο οποίος αργότερα καταδικάστηκε για γενοκτονία), και όχι ως πελάτης. Οι ιταλικές αρχές, πάντως, έχουν ήδη καταρτίσει μια λίστα μαρτύρων προσπαθώντας να ρίξουν φως σε μια από τις πιο σκοτεινές και απάνθρωπες ιστορίες του πολέμου.

Διαβάστε επίσης:

Τέλος στο ιστορικό «shutdown» των ΗΠΑ: Ο Τραμπ υπέγραψε τη χρηματοδότηση – Σφοδρή επίθεση στους Δημοκρατικούς

Κιρ Στάρμερ: Σενάρια ανατροπής για τον ηγέτη των Εργατικών – «Πολιτικά νεκρός» λίγους μήνες μετά τον θρίαμβο

Τραμπ εναντίον Γαλλίας – «Έχουμε πολλά προβλήματα με τους Γάλλους» – Μπήκαν και τα Rafale στο παιχνίδι;