Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Το 2023, η συνολική δαπάνη ανήλθε στα 2,44 τρισεκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση εδώ και δεκαετίες, καθώς πολλές χώρες αυξάνουν τις επενδύσεις στην άμυνα εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων.
Η σύγκρουση στην Ουκρανία, οι εξελίξεις στη Νότια Σινική Θάλασσα και οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή ωθούν τα κράτη να εξοπλίζονται περισσότερο και πιο συστηματικά.
Οι μεγαλύτεροι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί στον κόσμο
Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στην κορυφή, με ετήσιο στρατιωτικό προϋπολογισμό που ξεπέρασε τα 880 δισεκατομμύρια δολάρια. Η αύξηση αυτή ενισχύει τη στρατηγική υπεροχή τους και επιτρέπει στην αμερικανική αμυντική βιομηχανία να απορροφά τεράστια κονδύλια.
Η Κίνα καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση, με στρατιωτικές δαπάνες που υπολογίζονται στα 290 δισεκατομμύρια δολάρια. Το Πεκίνο ενισχύει τις ναυτικές και πυραυλικές του δυνατότητες, κυρίως στην Ασία και τον Ινδοειρηνικό.
Η Ρωσία, παρά τις κυρώσεις και την οικονομική πίεση, αύξησε τις δαπάνες της σε περίπου 109 δισεκατομμύρια δολάρια. Το μεγαλύτερο μέρος αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενίσχυση της αμυντικής της γραμμής.
Στην Ευρώπη, οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν δραματικά. Το 2024, οι χώρες της ηπείρου επένδυσαν πάνω από 690 δισεκατομμύρια δολάρια στην άμυνα. Αυτή η ανοδική πορεία οφείλεται στις πολιτικές του ΝΑΤΟ και την ανάγκη για ενεργή στρατιωτική παρουσία.
Διάγραμμα από Visual Capitalist
Οι εταιρείες που κερδίζουν από την εξοπλιστική κούρσα
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών ωφέλησε ιδιαίτερα τις μεγάλες πολυεθνικές της άμυνας. Η Lockheed Martin διατηρεί την κορυφή, με ετήσιες πωλήσεις άνω των 63 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το μαχητικό F‑35, που παράγεται από την εταιρεία, παραμένει βασικό στοιχείο πολλών στρατών ανά τον κόσμο.
Η Raytheon Technologies είναι ένας άλλος σημαντικός παίκτης, ειδικά στον τομέα των αντιπυραυλικών συστημάτων και των ηλεκτρονικών πολέμου. Παρέχει τεχνολογικά προηγμένα συστήματα που ενισχύουν την επιχειρησιακή ικανότητα των συμμάχων των ΗΠΑ.
Η Boeing Defense και η Northrop Grumman αποκομίζουν επίσης σημαντικά κέρδη. Η πρώτη επωφελείται από τα νέα βομβαρδιστικά και drones, ενώ η δεύτερη εξειδικεύεται σε προηγμένα ραντάρ και τεχνολογίες διαστημικής άμυνας.
Η BAE Systems από το Ηνωμένο Βασίλειο και η Rheinmetall από τη Γερμανία σημείωσαν σημαντική άνοδο σε πωλήσεις. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες καλύπτουν την αυξανόμενη ζήτηση σε τεθωρακισμένα οχήματα, πυρομαχικά και συστήματα πυροβολικού.
Επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και αμυντική καινοτομία
Η νέα εποχή των στρατιωτικών τεχνολογιών βασίζεται σε τεχνητή νοημοσύνη, μη επανδρωμένα συστήματα (drones) και κυβερνοασφάλεια. Οι κυβερνήσεις δίνουν προτεραιότητα σε έξυπνες λύσεις που ενισχύουν την αμυντική αποτελεσματικότητα με λιγότερο ανθρώπινο δυναμικό.
Η χρήση AI στον πόλεμο αλλάζει ριζικά το πεδίο της μάχης. Τα κράτη επενδύουν στην έρευνα και ανάπτυξη, ώστε να παραμείνουν τεχνολογικά ανταγωνιστικά. Οι εταιρείες που αναπτύσσουν λογισμικό για πολεμικές επιχειρήσεις, αυτόνομα οχήματα και ανάλυση δεδομένων μάχης προσελκύουν εκατομμύρια σε χρηματοδότηση.
Περιφερειακές ιδιαιτερότητες και τοπικές αγορές
Το Ισραήλ κατέγραψε ρεκόρ εξαγωγών το 2024, με έσοδα άνω των 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το μεγαλύτερο μέρος αφορά πωλήσεις αντιαεροπορικών συστημάτων, drones και τεχνολογιών πληροφοριών.
Στην Τουρκία, η κρατική Baykar αυξάνει ραγδαία την παραγωγή των διάσημων TB2 drones, με εξαγωγές σε Αφρική, Ασία και Ανατολική Ευρώπη. Η χώρα επενδύει δυναμικά στην αμυντική αυτονομία και προσπαθεί να μειώσει την εξάρτηση από ξένες προμήθειες.
Η Νότια Κορέα επίσης επεκτείνει την παρουσία της στη διεθνή αγορά. Κατασκευάζει άρματα μάχης, πυροβόλα και προηγμένα συστήματα πυραύλων. Οι εξαγωγές της έχουν διπλασιαστεί μέσα σε μόλις τρία χρόνια.
Οικολογικές και πολιτικές προκλήσεις
Η στρατιωτική δραστηριότητα δημιουργεί σοβαρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Στις ΗΠΑ, οι στρατιωτικές εκπομπές ισοδυναμούν με το 1 % του εθνικού συνόλου, ενώ παγκοσμίως ο στρατός ευθύνεται για πάνω από 5 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά την πράσινη ρητορική της, δεν έχει ενσωματώσει την άμυνα στους στόχους για ουδετερότητα άνθρακα. Μόνο λίγες χώρες, όπως η Αυστρία και η Σλοβενία, έχουν ανακοινώσει στρατηγικά σχέδια για τη μείωση των στρατιωτικών εκπομπών.
Η παγκόσμια εξοπλιστική κούρσα δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης. Οι χώρες επενδύουν σε νέες τεχνολογίες, ενισχύουν τις αμυντικές βιομηχανίες τους και διαμορφώνουν νέα γεωπολιτικά δεδομένα. Οι μεγάλες αμυντικές εταιρείες κερδίζουν περισσότερα από ποτέ, αλλά ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν προκλήσεις γύρω από τη βιωσιμότητα και τη διεθνή διαφάνεια.
Διαβάστε επίσης:
Η Ρωσία εξαπολύει φονικές επιθέσεις με drones και πυραύλους στην Ουκρανία: Όλες οι εξελίξεις
Νεκροταφείο αρμάτων στον βυθό: Τα όπλα του πολέμου έγιναν ύφαλοι ζωής
Leopard 1A5: «Επιστροφή» στο μέτωπο με ελληνική υπογραφή και ισχυρή αναβάθμιση
ΠΗΓΗ γραφήματος: Visual Capitalist
