Τρέμει ο Ερντογάν! Η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια αναδυόμενη διπλή απειλή στο Κουρδικό: από τη μία, το κουρδικό κίνημα της Συρίας και του βόρειου Ιράκ κινείται σε τροχιά άνευ προηγουμένου ενότητας από την άλλη, η εσωτερική διαδικασία επίλυσης με τους Κούρδους της Τουρκίας δείχνει σημάδια κόπωσης, προκαλώντας πολιτικούς κραδασμούς στην Άγκυρα.
Η πρόσφατη Πανκουρδική Συνδιάσκεψη στο Καμισλί της βόρειας Συρίας επιβεβαίωσε την ιστορική στροφή. Στο ίδιο τραπέζι βρέθηκαν αντιπρόσωποι του PYD, του PUK, του KDP, του ENKS και του φιλοκουρδικού κόμματος DEM από την Τουρκία —δυνάμεις που στο παρελθόν ήταν αντίπαλες. Για πρώτη φορά, συζητήθηκε ανοικτά η ανάγκη κοινής στρατηγικής, στη βάση της ενότητας των Κούρδων ανεξαρτήτως γεωγραφίας και της απόρριψης μονομερών πολιτικών υποταγής.
Η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να διαχειριστεί δύο αντιφατικά αφηγήματα: από τη μία, μιλά για επικείμενη διάλυση του PKK —κάτι που υποτίθεται επιβεβαιώνει η τελευταία παρέμβαση Οτσαλάν— και από την άλλη, διατηρεί απειλητική στάση απέναντι στο PYD, επιμένοντας να το χαρακτηρίζει τρομοκρατικό παρακλάδι. Ωστόσο, η συνάντηση στο Καμισλί ανέτρεψε τις τουρκικές προσδοκίες περί διχασμένου Κουρδικού.
Την εικόνα περιπλέκει η δημόσια τοποθέτηση του κορυφαίου στελέχους του PKK, Μουσταφά Καρασού, που δήλωσε ότι «έρχεται η ώρα της μεταμόρφωσης» και προανήγγειλε το τέλος του ένοπλου αγώνα —υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι η Άγκυρα θα κάνει ουσιαστικά βήματα εκδημοκρατισμού. Η δήλωση ερμηνεύεται ως πρόσκληση σε πολιτική διαδικασία, αλλά χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα, ενισχύοντας τη δυσπιστία.
Η καρδιά του ζητήματος εξακολουθεί να χτυπά στη φυλακή του Ιμραλί. Η απαίτηση των Κούρδων για διαφάνεια και θεσμική αναγνώριση του πολιτικού ρόλου του Οτσαλάν είναι πλέον κοινός παρονομαστής. Το αίτημα για επανέναρξη της επικοινωνίας και θεσμική συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών γίνεται κεντρικό στη νέα κουρδική στρατηγική.
Η τουρκική απάντηση ήταν αποκαλυπτική: «Δεν παίζουμε μπάλα εδώ», δήλωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης, καταδεικνύοντας ότι η Άγκυρα συνεχίζει να αντιμετωπίζει το Κουρδικό αποκλειστικά ως πρόβλημα ασφαλείας.
Την ίδια ώρα, γεωπολιτικά σημάδια δείχνουν νέα εποχή. Η παρουσία του αρχηγού του SDF στην Ερμπίλ και η συνάντησή του με τη Γαλλίδα υπουργό Εξωτερικών μαρτυρούν την ευρωπαϊκή στροφή του κουρδικού κόσμου. Ο παλαιός μύθος ενός κατακερματισμένου κουρδικού κινήματος δείχνει να καταρρέει.
Αναλυτές ήδη κρούουν τον κώδωνα: αν τεθεί ξανά σε λειτουργία ο αγωγός Κιρκούκ – Μπανίγιας, που θα μεταφέρει πετρέλαιο απευθείας από το βόρειο Ιράκ στη Συρία, η Τουρκία θα χάσει σημαντικό μέρος της ενεργειακής επιρροής της και μαζί κάθε διαπραγματευτικό πλεονέκτημα προς τους Κούρδους.
Η συνάντηση στο Καμισλί έδειξε με σαφήνεια πως το κουρδικό ζήτημα δεν περιορίζεται πλέον στα τουρκικά σύνορα. Είναι ένα διακρατικό, διαγενεακό και διεθνές θέμα, που θέτει νέα δεδομένα στη Μέση Ανατολή. Η Άγκυρα ανησυχεί —και όχι άδικα. Γιατί αν το PKK όντως «διαλυθεί», η Τουρκία δεν θα έχει κερδίσει το τέλος του αγώνα· αλλά την αρχή ενός άλλου, πολιτικού αυτή τη φορά.
