Η Τουρκία κλιμακώνει την ένταση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, υποβάλλοντας στην UNESCO έναν δικό της χάρτη που έρχεται σε άμεση αντίθεση με τον Ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (MSP). Με αυτή την κίνηση, η Άγκυρα επιχειρεί να αμφισβητήσει τις καθιερωμένες θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας, προκαλώντας έντονη ανησυχία στη διεθνή κοινότητα.
Ο επίμαχος χάρτης, που έχει εκπονηθεί από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας, απεικονίζει τις πάγιες τουρκικές θέσεις σχετικά με την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών. Σύμφωνα με τις τουρκικές απόψεις, οι ελληνικές νησιωτικές περιοχές δεν δικαιούνται πλήρη Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) ή υφαλοκρηπίδα πέραν των 6 ναυτικών μιλίων, κάτι που έρχεται σε σαφή αντίθεση με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) όπως το ερμηνεύουν η Ελλάδα και η πλειοψηφία των κρατών-μελών του ΟΗΕ.
Ο τουρκικός χάρτης εμφανίζει το Αιγαίο Πέλαγος σχεδόν διχοτομημένο, εντάσσοντας μεγάλο μέρος των θαλάσσιων ζωνών που περιβάλλουν ελληνικά νησιά —όπως η Ρόδος, η Κάρπαθος, η Κως και το Καστελλόριζο — σε περιοχές που η Τουρκία θεωρεί δικής της θαλάσσιας κυριαρχίας.
Η Αντιπαράθεση Επεκτείνεται στην Ανατολική Μεσόγειο
Πέρα από το Αιγαίο, η τουρκική πρόκληση επεκτείνεται και στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς ο χάρτης ευθυγραμμίζεται με το περιεχόμενο του τουρκο-λιβυκού μνημονίου που υπογράφηκε το 2019. Το μνημόνιο αυτό, το οποίο η Ελλάδα θεωρεί άκυρο και παράνομο, προβλέπει την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Τουρκίας και της Λιβυκής Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας, αγνοώντας την ύπαρξη των ελληνικών νησιών.
τουρκολιβυκό μνημόνιο
Επιπλέον, η τουρκική πρόταση στην UNESCO περιλαμβάνει περιοχές στις οποίες η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων (TPAO) έχει ήδη λάβει άδειες για υδρογονάνθρακες και σεισμικές έρευνες, με εμφανή στόχο την ενίσχυση της de facto παρουσίας της Τουρκίας στην περιοχή.
Η Αντίδραση της Ελλάδας και η Δημοσίευση του Εθνικού MSP
Τον Απρίλιο του 2025, η Ελλάδα ολοκλήρωσε τον πρώτο Εθνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, δημοσιεύοντας και τον αντίστοιχο επίσημο χάρτη που οριοθετεί τις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Ο σχεδιασμός αυτός βασίζεται στο Δίκαιο της Θάλασσας και επιβεβαιώνει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας επί της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας των νησιών της.
Η τουρκική κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα, χαρακτηρίζοντας το ελληνικό σχέδιο χωροταξίας ως παραβίαση της τουρκικής θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Με την υποβολή του δικού της χάρτη στην UNESCO, η Τουρκία προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένα σε διεθνείς οργανισμούς, επιδιώκοντας να ενισχύσει την διπλωματική της θέση.
Το Πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και οι Επιπτώσεις
Το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) αναγνωρίζει σε όλα τα νησιά —ανεξαρτήτως μεγέθους— το δικαίωμα για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, εφόσον μπορούν να συντηρήσουν ανθρώπινη ζωή. Η Ελλάδα, ως συμβαλλόμενο μέρος της UNCLOS, έχει διαμορφώσει τη στάση της βάσει αυτού του πλαισίου. Αντίθετα, η Τουρκία δεν έχει υπογράψει τη συνθήκη, κάτι που επανειλημμένα χρησιμοποιεί για να υποστηρίξει την εναλλακτική της προσέγγιση.
Η τουρκική πρακτική δημιουργεί ανησυχία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει κατά καιρούς εκδώσει δηλώσεις υποστήριξης των ελληνικών θέσεων, υπογραμμίζοντας τη σημασία του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου.
Πιθανές Συνέπειες για την Περιφερειακή Σταθερότητα
Η υποβολή του χάρτη στην UNESCO, αν και δεν φέρει νομική ισχύ σε ζητήματα κυριαρχίας, αποτελεί σαφή προσπάθεια νομιμοποίησης των τουρκικών αξιώσεων μέσω διεθνών θεσμών. Η κίνηση αυτή ενδέχεται να έχει αντίκτυπο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ιδιαίτερα εν όψει των προσπαθειών επανέναρξης διμερών διαλόγων.
Ειδικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η στρατηγική της Τουρκίας αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης τακτικής αναθεωρητισμού που προωθείται μέσω χαρτογραφήσεων, αδειοδοτήσεων και ερευνητικών αποστολών. Το γεγονός ότι η Άγκυρα επιλέγει την UNESCO για την υποβολή του χάρτη —και όχι φορείς με καθαρά νομική αρμοδιότητα στη θάλασσα όπως το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ή ο IMO— υποδηλώνει ότι στοχεύει περισσότερο σε επικοινωνιακή και πολιτική πίεση παρά σε νομικά επιχειρήματα.
Η νέα πρόκληση της Τουρκίας με την υποβολή χάρτη στην UNESCO φανερώνει τη στρατηγική της για αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στις θαλάσσιες ζώνες. Η διπλωματική αντιπαράθεση αναμένεται να συνεχιστεί, με την Ελλάδα να στηρίζεται στο Διεθνές Δίκαιο και την ευρωπαϊκή στήριξη. Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις αυτές επισημαίνουν την ανάγκη για σταθερότητα και σεβασμό των διεθνών συνθηκών, σε μια περιοχή με τεράστια γεωπολιτική σημασία.
Η Άγκυρα προχωρά σε διπλωματική πρόκληση υποβάλλοντας χάρτη στην UNESCO που αντιτίθεται στον Ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (κλικ για μεγένθυνση)
Διαβάστε επίσης:
Ο πόλεμος Ισραήλ – Ιράν: Τελευταία νέα και τι σημαίνει για τη στρατηγική της Ελλάδας
Η αμυντική βιομηχανία της Ελλάδας: Μοχλός ανάπτυξης και Εθνικής Ασφάλειας
