Αντιδράσεις έχει προκαλέσει στους διπλωματικούς κύκλους της Αθήνας η υπό εξέταση συμμετοχή της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας στο πρόγραμμα SAFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους 1,5 δισ. ευρώ. Παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις περί μη συμμετοχής της Άγκυρας, τίποτα δεν φαίνεται να έχει αποκλειστεί οριστικά.
Το πρόγραμμα SAFE, το οποίο αφορά στην ανάπτυξη κοινών ευρωπαϊκών δυνατοτήτων στην άμυνα, φέρεται να έχει «παράθυρα» συμμετοχής για την Τουρκία, ειδικά σε θέματα παραγωγής και προμήθειας drones. Κάτι που έχει σημάνει συναγερμό στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών αλλά και στο Υπουργείο Άμυνας.
Ο Νίκος Δένδιας έχει ήδη θέσει το θέμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προειδοποιώντας πως η παρουσία τουρκικών εταιρειών, όπως η Baykar –παραγωγός των περίφημων Bayraktar TB2 και TB3– αποτελεί κόκκινη γραμμή για την Αθήνα.
Ωστόσο, στο παρασκήνιο κυκλοφορεί πως αρκετοί κύκλοι εντός της Ε.Ε., με πρόσχημα την «στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης», φέρονται να πιέζουν υπέρ της ένταξης της Τουρκίας – ιδίως στο κομμάτι των UAV.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, υπάρχει οργανωμένη προσπάθεια από ομάδες εντός των Βρυξελλών να εισάγουν σταδιακά την Τουρκία σε ευρωπαϊκά αμυντικά σχήματα, με επιχείρημα την τεχνογνωσία της στα drones και τις ανάγκες που έχουν προκύψει λόγω Ουκρανίας.
Η ένταξη της τουρκικής Baykar ή άλλων παρόμοιων εταιρειών στο SAFE θα σήμαινε ουσιαστική αναγνώριση της Άγκυρας ως στρατιωτικού εταίρου της Ευρώπης, σε μια περίοδο που η Τουρκία απειλεί ευθέως την Ελλάδα και παραβιάζει συστηματικά την κυπριακή ΑΟΖ.
Η Αθήνα έχει εκφράσει ήδη έντονες επιφυλάξεις και προειδοποίησε πως κάτι τέτοιο θα αποτελούσε μείζονα πρόκληση, ειδικά τη στιγμή που η Τουρκία αρνείται να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και συνεχίζει τις προκλήσεις σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Από την άλλη, κάποιες χώρες-μέλη της Ε.Ε. εμφανίζονται πιο «διαλλακτικές» με την Τουρκία, αναζητώντας τρόπους να την επαναφέρουν στα ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα μέσω «παραθύρων συνεργασίας», παρακάμπτοντας ουσιαστικά την πολιτική των κυρώσεων.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το πρόγραμμα SAFE, που βρίσκεται ακόμα σε διαδικασία διαμόρφωσης, δεν έχει αποκλείσει ρητά τις τρίτες χώρες — αφήνοντας περιθώριο σε κρατικές ή ιδιωτικές εταιρείες της Τουρκίας να αιτηθούν συμμετοχής σε μελλοντικά στάδια.
Την ίδια στιγμή, έντονο προβληματισμό προκαλεί και η θέση της Κομισιόν, η οποία αποφεύγει να πάρει ξεκάθαρη στάση. Αντιθέτως, κρατά αποστάσεις ασφαλείας, αφήνοντας το ζήτημα στην κρίση των κρατών-μελών.
Το Υπουργείο Άμυνας της Ελλάδας επιμένει στη σθεναρή γραμμή: «Καμία συμμετοχή της Τουρκίας σε ευρωπαϊκά προγράμματα όταν η ίδια επιλέγει να λειτουργεί ως απειλή», ανέφεραν χαρακτηριστικά στρατιωτικές πηγές.
Ειδικά σε μια περίοδο που τα τουρκικά drones χρησιμοποιούνται από την Άγκυρα ως μέσο επιθετικής ισχύος και εργαλείο στρατιωτικού εκβιασμού στην Ανατολική Μεσόγειο, κάθε σκέψη για «πρόσκληση» της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αμυντική οικογένεια θεωρείται όχι απλώς πρόκληση, αλλά ευθεία υπονόμευση της κοινής ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Η Αθήνα ζητά ξεκάθαρη γραμμή και αποκλεισμό κάθε τουρκικής παρουσίας στο SAFE. Το ερώτημα όμως παραμένει: θα επικρατήσει η ελληνική φωνή ή οι «σκιές» των ευρωπαϊκών συμφερόντων που φλερτάρουν με τα drones του Ερντογάν;
