Η είδηση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν το ενδεχόμενο επαναφοράς της Τουρκίας στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35 μέχρι το τέλος του 2025 δημιουργεί πολλαπλές γεωστρατηγικές και αμυντικές αναταράξεις — ιδιαίτερα για την Ελλάδα.
Η Τουρκία αποκλείστηκε από το πρόγραμμα το 2019 μετά την αγορά των ρωσικών S-400, εξέλιξη που χαιρετίστηκε τότε ως νίκη της νατοϊκής συνοχής και της ελληνικής διπλωματίας. Όμως, αν ισχύουν οι πληροφορίες του Bloomberg και του ίδιου του Αμερικανού πρέσβη στην Άγκυρα, η Ουάσινγκτον δείχνει πλέον πρόθυμη να συμβιβαστεί με έναν κρίσιμο αλλά απρόβλεπτο σύμμαχο.
Η Ελλάδα, η οποία πρόσφατα επένδυσε στρατηγικά στα Rafale και περιμένει τα F-35 το 2028, θα βρεθεί σε ασύμμετρη θέση αν η Άγκυρα αποκτήσει ξανά πρόσβαση στα ίδια αεροσκάφη 5ης γενιάς. Η τουρκική αεροπορία ενισχύεται ήδη με εγχώρια αναπτυσσόμενα UAV και το εθνικό πρόγραμμα μαχητικών TF-X (KAAN), ενώ η πιθανή ένταξη των F-35 θα αποκαταστήσει ένα προηγμένο πλεονέκτημα που είχε χαθεί.
Η Αθήνα έχει βασίσει τη στρατηγική της στην ιδέα ότι η αεροπορική υπεροχή θα διατηρηθεί για την επόμενη δεκαετία — ένα πλεονέκτημα που τώρα απειλείται.
Η επιστροφή της Τουρκίας δεν σημαίνει ότι θα παραλάβει άμεσα αεροσκάφη. Οι όροι είναι δύσκολοι: παροπλισμός ή ουδετεροποίηση των S-400, εγγυήσεις για μη χρήση τους, πιθανή παραμονή τους σε αποθήκες. Όμως η πρόθεση είναι πολιτική. Αν οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να ανεχθούν την «μεσοβέζικη» τουρκική στάση —μέλος του ΝΑΤΟ αλλά με αγορές από τη Ρωσία— τότε το μήνυμα προς άλλες χώρες είναι επικίνδυνο: μπορείς να τιμωρηθείς, αλλά όχι για πολύ.
Η Αθήνα οφείλει να ενισχύσει την αμυντική της διπλωματία, να επαναβεβαιώσει τη σημασία της στρατηγικής σχέσης με τις ΗΠΑ και να επιταχύνει την παραλαβή των δικών της F-35, πιθανώς ζητώντας επίσπευση των παραδόσεων. Παράλληλα, απαιτείται διαρκής τεχνολογικός εκσυγχρονισμός — όχι μόνο σε πλατφόρμες, αλλά και σε αισθητήρες, δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις και πυρομαχικά.
Η πιθανή επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα δεν είναι απλώς τεχνική εξέλιξη. Είναι στρατηγική μεταβολή στο ισοζύγιο ισχύος του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Και αν δεν ανακοπεί ή δεν ισορροπηθεί διπλωματικά και αμυντικά, η Ελλάδα θα πρέπει να επανακαθορίσει τις κόκκινες γραμμές της σε μια εποχή που οι ισορροπίες γίνονται πιο εύθραυστες από ποτέ.
