Σε μία κρίσιμη συγκυρία για τη συμμαχική συνοχή του ΝΑΤΟ, η Ισπανία επιλέγει να διαφοροποιηθεί, αρνούμενη να δεσμευτεί στον νέο στόχο της συμμαχίας για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ. Παρά την αναβάθμιση της απειλής λόγω της παρατεταμένης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η Μαδρίτη κρατά επιφυλάξεις, με επίκεντρο εσωτερικούς πολιτικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς λόγους.
Η Ισπανική Θέση και οι Προκλήσεις στο Εσωτερικό
Η Ισπανία εξακολουθεί να είναι το κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ με το χαμηλότερο ποσοστό δαπανών για την άμυνα σε σχέση με το ΑΕΠ για το 2024, παραμένοντας κάτω από τον στόχο του 2% που είχε τεθεί από το 2014. Μόλις φέτος, μετά από έντονες πιέσεις, ανακοινώθηκαν δαπάνες που θα φέρουν τη χώρα κοντά στον αρχικό στόχο.
Η υπουργός Άμυνας Μαργαρίτα Ρόμπλες ξεκαθάρισε τη θέση της ισπανικής κυβέρνησης σε πρόσφατη σύνοδο στις Βρυξέλλες, δηλώνοντας ότι «η Ισπανία θα εκπληρώσει τις ικανότητες και τους στόχους που της έχει αναθέσει το ΝΑΤΟ», αλλά δεν μπορεί να θέσει αυθαίρετα ένα ποσοστό όπως το 5%. Με τη Γερμανία και την Πολωνία να στηρίζουν ήδη τον νέο στόχο, η Ισπανία κινδυνεύει να βρεθεί απομονωμένη στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη (24-25 Ιουνίου).
Εσωτερικές Πολιτικές Ισορροπίες και Συνασπισμοί
Ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην πίεση από το ΝΑΤΟ και την ανάγκη να διατηρήσει τη συνοχή του αριστερού κυβερνητικού συνασπισμού, ο οποίος περιλαμβάνει και το κόμμα Sumar, ένθερμο αντίπαλο των αυξημένων στρατιωτικών δαπανών.
Το ζήτημα περιπλέκεται περαιτέρω από τη μη κατάθεση στο κοινοβούλιο του σχεδίου για αμυντικές δαπάνες άνω των 10 δισ. ευρώ, γεγονός που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από κοινοβουλευτικούς συμμάχους. Παράλληλα, σκάνδαλο διαφθοράς που εμπλέκει άτομο του στενού περιβάλλοντος του Σάντσεθ έχει πλήξει τη δημοτικότητα της κυβέρνησης, αποδυναμώνοντας τη διαπραγματευτική της θέση.
Οικονομικά και Πολιτιστικά Εμπόδια
Η Ισπανία αντιμετωπίζει δημοσιονομικούς περιορισμούς, με χρέος που αγγίζει το 103,5% του ΑΕΠ, ένα από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο καθηγητής Σαντιάγκο Κάλβο από το Universidad de las Hesperides υπογραμμίζει πως ο έντονος πολιτικός κατακερματισμός δυσχεραίνει την υιοθέτηση αποφάσεων, σε αντίθεση με χώρες όπως η Γερμανία.
Επιπλέον, υπάρχουν πολιτιστικά εμπόδια: η γεωγραφική απόσταση της Ιβηρικής Χερσονήσου από τη Ρωσία μειώνει το αίσθημα επείγουσας ανάγκης. Ο ειδικός σε θέματα άμυνας Φέλιξ Αρτεάγκα από το Βασιλικό Ινστιτούτο Elcano δηλώνει χαρακτηριστικά: «Δεν αισθανόμαστε ότι απειλούμαστε. Δεν θέλουμε να εμπλακούμε σε ένοπλες συγκρούσεις».
Η Θέση του ΝΑΤΟ και ο Νέος Στόχος
Ο νέος στόχος του ΝΑΤΟ, όπως παρουσιάστηκε από τον Γενικό Γραμματέα Μαρκ Ρούτε, προτείνει την κατανομή 3,5% του ΑΕΠ σε αμυντικές δαπάνες και 1,5% για άλλες μορφές ασφάλειας, όπως κυβερνοασφάλεια και προστασία συνόρων. Η Ισπανία αντιμετωπίζει αυτή την πρόταση με επιφυλακτικότητα, εκφράζοντας την ανάγκη να διευκρινιστούν τόσο ο ορισμός των αμυντικών δαπανών όσο και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.
Η Ρόμπλες διαβεβαίωσε ότι η χώρα δεν προτίθεται να ασκήσει βέτο, τονίζοντας πως η Ισπανία παραμένει «εποικοδομητικός σύμμαχος». Παρόλα αυτά, η στάση της Μαδρίτης εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη συνοχή της συμμαχίας, ειδικά σε μια περίοδο όπου η Ευρώπη καλείται να ενισχύσει τη συλλογική της άμυνα.
Μια δοκιμασία για την Ευρωπαϊκή Συνοχή
Η απόφαση της Ισπανίας να μην υποστηρίξει τον στόχο του 5% του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες θέτει στο επίκεντρο το ερώτημα: μπορεί η Ευρώπη να ενισχύσει την ασφάλειά της συλλογικά, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την πολιτική σταθερότητα σε κράτη όπως η Ισπανία;
Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση Σάντσεθ προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην ευρωπαϊκή και νατοϊκή πίεση και στις εσωτερικές πολιτικές ευαισθησίες. Όμως η ανάγκη για συλλογική άμυνα και αλληλεγγύη, ιδιαίτερα μετά τα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία, καθιστά τη συζήτηση επιτακτική.
Η επικείμενη σύνοδος του ΝΑΤΟ στη Χάγη θα είναι καθοριστική – όχι μόνο για το μέλλον των αμυντικών προϋπολογισμών, αλλά και για τη σταθερότητα της συμμαχίας στο σύνολό της.
Διαβάστε επίσης:
«Προσοχή εύφλεκτον!»: Η σύγκρουση με το Ιράν προκαλεί εμφύλιο στον πυρήνα του MAGA κινήματος
Η Ρωσία στο χείλος της ύφεσης. Προειδοποιεί ο Ρώσος υπουργός Οικονομίας
