Πρόγραμμα SAFE: Το παρασκήνιο της απόρριψης και η «μάχη» του Πενταγώνου

Σε μια περίοδο όπου η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία αναζητά βηματισμό, η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με μια απροσδόκητη εμπλοκή στις Βρυξέλλες. Οι υψηλές προσδοκίες της Αθήνας για χρηματοδότηση μέσω της ΕΕ προσέκρουσαν στην αυστηρή πραγματικότητα των αριθμών και των κανονισμών, με το πρόγραμμα SAFE να μετατρέπεται από ευκαιρία σε πεδίο τριβής με την Κομισιόν.

Σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέστρεψε ουσιαστικά ως «απαράδεκτη» την ελληνική πρόταση για δανειοδότηση εξοπλιστικών προγραμμάτων. Το ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας υπέβαλε αίτημα ύψους 2,8-2,9 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό που υπερβαίνει κατά πολύ το καθορισμένο ανώτατο όριο (πλαφόν) των 787 εκατομμυρίων ευρώ που αναλογεί στη χώρα μας.

Το «SENSITIVE» έγγραφο και οι παρατηρήσεις της Κομισιόν

Η απάντηση των Βρυξελλών ήρθε μέσω επιστολής με την ένδειξη «SENSITIVE» (Ευαίσθητο) στις 5 Δεκεμβρίου. Σε αυτήν, η Κομισιόν καθιστά σαφές ότι η Αθήνα οφείλει να ξαναγράψει το σχέδιό της από την αρχή. Οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες δεν στάθηκαν μόνο στο οικονομικό σκέλος, αλλά εντόπισαν δομικά προβλήματα στη φιλοσοφία της ελληνικής λίστας.

Το βασικότερο «αγκάθι» αφορά τη φύση των προμηθειών. Το πρόγραμμα SAFE σχεδιάστηκε για να προωθήσει την κοινή προμήθεια και την πολυεθνική συνεργασία εντός της ΕΕ. Αντ’ αυτού, η ελληνική πρόταση φέρεται να περιελάμβανε μεμονωμένες, εθνικά εστιασμένες αγορές (single-country procurements), οι οποίες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του Άρθρου 4(3) του Κανονισμού. Ουσιαστικά, οι Βρυξέλλες κατηγορούν την Αθήνα ότι παρουσίασε μια λίστα επιθυμιών χωρίς ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία ή συνεργασίες με άλλους εταίρους.

Η απάντηση της Αθήνας: Στρατηγική ή Αστοχία;

Από την πλευρά του, το ελληνικό Πεντάγωνο επιχειρεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις. Πηγές του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, μιλώντας ανεπίσημα, υποστήριξαν πως η υπέρβαση του προϋπολογισμού δεν ήταν λάθος, αλλά μια συνειδητή κίνηση τακτικής. Το σκεπτικό ήταν να συμπεριληφθούν όλα τα κρίσιμα εξοπλιστικά προγράμματα ώστε η Ελλάδα να είναι έτοιμη να απορροφήσει τυχόν αδιάθετα κονδύλια από άλλα κράτη-μέλη που δεν θα έκαναν χρήση του δικαιώματός τους.

«Ήταν μια κίνηση προνοητικότητας», αναφέρουν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές, τονίζοντας πως η διαπραγμάτευση παραμένει ανοιχτή. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πως η Κομισιόν δεν πείστηκε από αυτό το επιχείρημα, ζητώντας ρητά την ευθυγράμμιση με το ποσό των 787.669.283 ευρώ και την τήρηση των κανόνων επιλεξιμότητας.

Ο χρόνος πιέζει και οι γεωπολιτικές ισορροπίες

Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ένα πολιτικό πισωγύρισμα. Η Αθήνα ήλπιζε να χρησιμοποιήσει τα κονδύλια του SAFE όχι μόνο για την ενίσχυση της άμυνας, αλλά και ως μοχλό πίεσης στα ελληνοτουρκικά, προσπαθώντας να μπλοκάρει την πρόσβαση της Τουρκίας σε αντίστοιχες πωλήσεις. Το αποτέλεσμα, όμως, δείχνει πως η ΕΕ προτεραιοποιεί τις ανάγκες των χωρών της «πρώτης γραμμής» απέναντι στη Ρωσία, όπως η Πολωνία, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τους περιφερειακούς ανταγωνισμούς στον Νότο.

Πλέον, το Υπουργείο καλείται να τρέξει έναν μαραθώνιο αναθεώρησης έως τις 31 Δεκεμβρίου, ημερομηνία κατά την οποία η Επιτροπή θα υποβάλει την πρότασή της στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η ελληνική πρόταση πρέπει να «κουρευτεί» δραματικά και να αναπροσανατολιστεί σε προγράμματα που αποδεικνύουν ευρωπαϊκή συνεργασία, αφήνοντας πίσω τις μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις.

ΠΗΓΕΣ: Powergame.gr (Στήλη Big Mouth), Parapolitika.gr (Ρεπορτάζ και άτυπη ενημέρωση ΥΠΕΘΑ).

Διαβάστε επίσης:

Ενέργεια: Πώς η Ελλάδα «κλειδώνει» το μέλλον της Ευρώπης – Ο νέος ρόλος

Θρίλερ στην Καραϊβική: Η «αόρατη» επιχείρηση των ΗΠΑ και η επόμενη κίνηση

Wall Street: Γιατί η Ελληνική σημαία κυμάτισε στο Χρηματιστήριο Νέας Υόρκης