Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, προσπάθησε να περιορίσει δραστικά την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Πριν από τη σύγκρουση, η Ρωσία κάλυπτε πάνω από το 40% των αναγκών της ΕΕ, κυρίως μέσω αγωγών που διέρχονταν από την Ουκρανία και τον Nord Stream. Μετά το 2022, οι εισαγωγές αυτές κατέρρευσαν στο 11% το 2024 λόγω κυρώσεων και αυξανόμενης γεωπολιτικής έντασης.
Η υπόσχεση και οι δυσκολίες της Ανατολικής Μεσογείου
Η προσοχή στράφηκε στην Ανατολική Μεσόγειο μετά τις ανακαλύψεις στα κοιτάσματα Tamar και Leviathan στο Ισραήλ, στο Zohr στην Αίγυπτο και στα Aphrodite και Cronos στην Κύπρο. Όμως η περιοχή, που περιλαμβάνει Ισραήλ, Λίβανο, Αίγυπτο, Κύπρο, Τουρκία και Παλαιστίνη, παραμένει γεμάτη με αλληλεπικαλυπτόμενες θαλάσσιες διεκδικήσεις, άλυτες συγκρούσεις και ρευστές ενεργειακές συμμαχίες, περιορίζοντας τις αρχικές προσδοκίες.
Τα συνολικά ανακτήσιμα αποθέματα φυσικού αερίου της ευρύτερης περιοχής εκτιμώνται ότι κυμαίνονται μεταξύ 8.500 και 10.000 Bcm
Αυξανόμενοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι
Η επιδείνωση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή μετά τις 7 Οκτωβρίου επιβαρύνει την ενεργειακή σταθερότητα της περιοχής. Η συμφωνία Λιβάνου–Ισραήλ του 2022 για το κοίτασμα Qana παραμένει παγωμένη, ενώ οι εργασίες του κοινοπραξίας TotalEnergies–QatarEnergy–Eni στον Λίβανο έχουν περιορισμένα αποτελέσματα και λιγοστές επενδύσεις λόγω ανασφάλειας.
Η Αίγυπτος και οι φιλοδοξίες LNG
Η Αίγυπτος λειτουργεί δύο μεγάλα εργοστάσια LNG σε Damietta και Idku, με στόχο να γίνει κεντρικός κόμβος εξαγωγών. Ωστόσο, τεχνικά προβλήματα στο Zohr και καθυστερήσεις πληρωμών λόγω έλλειψης συναλλάγματος έχουν μετατρέψει τη χώρα σε καθαρό εισαγωγέα.
Η Κύπρος και οι γεωπολιτικοί περιορισμοί
Η Κύπρος διαθέτει σημαντικά αποθέματα, αλλά η εξαγωγή τους σκοντάφτει σε εντάσεις με την Τουρκία και την έλλειψη κρίσιμων υποδομών, όπως αγωγούς και σταθμούς LNG. Το έργο του EastMed, που θα συνέδεε Κύπρο και Ισραήλ με την Ευρώπη μέσω Ελλάδας, εγκαταλείφθηκε λόγω κόστους και τεχνικών δυσκολιών.
Συμφωνίες Αιγύπτου–Κύπρου–Ισραήλ: Μια νέα σελίδα;
Η Αίγυπτος θα αρχίσει να δέχεται κυπριακό αέριο το 2027 μέσω ενός αγωγού 90 χιλιομέτρων από το Aphrodite στο Zohr. Το αέριο θα υγροποιείται και θα εξάγεται στην Ευρώπη, ενώ το Ισραήλ συμφώνησε να διπλασιάσει τις εξαγωγές του προς την Αίγυπτο σε συμφωνία 35 δισ. δολαρίων έως το 2040.
Αβεβαιότητες και ενεργειακή μετάβαση
Παρά τις συμφωνίες, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και η παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση δημιουργούν αβεβαιότητα. Η ΕΕ στρέφεται γρήγορα σε ανανεώσιμες πηγές και πράσινο υδρογόνο, ενώ παραγωγοί όπως το Κατάρ και τα ΗΑΕ με ανώτερες υποδομές ανταγωνίζονται τα σχέδια της Ανατολικής Μεσογείου.
Οι περιοχές νότια της Κρήτης και νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου παραμένουν ισχυροί υποψήφιοι για επόμενες φάσεις εξερεύνησης
Το μέλλον του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο παραμένει αβέβαιο. Οι προοπτικές είναι μεγάλες, αλλά οι προκλήσεις – από την ασφάλεια έως την ενεργειακή μετάβαση – θα καθορίσουν αν η περιοχή θα αξιοποιήσει πλήρως το δυναμικό της.
Διαβάστε επίσης:
Τουρκία – Ρωσία – Κίνα: Η πρόταση Μπαχτσελί και οι επιπτώσεις σε ΝΑΤΟ και ΕΕ
Νέα τουρκική Navtex με αφοπλισμό 23 ελληνικών νησιών στο Αιγαίο
Φρεγάτες: Τι είναι το πρόγραμμα ELSA και γιατί αφορά άμεσα την Ελλάδα
Κύπρος
Ισραήλ
Αίγυπτος
