Δίκτυο Ενεργειακής και Θαλάσσιας Άμυνας: Πώς η Ελλάδα θα μπορούσε να αποκτήσει τη δυνατότητα να ελέγχει και να προασπίζει κρίσιμες θαλάσσιες ζώνες

Με τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο να μεταβάλλονται ραγδαία, η Ελλάδα επεξεργάζεται ένα τολμηρό στρατηγικό σχέδιο. Το Δίκτυο Ενεργειακής και Θαλάσσιας Άμυνας, ένα διεπιστημονικό πλαίσιο που συνδυάζει ενεργειακή πολιτική, τεχνολογίες συλλογής δεδομένων και αποτροπή.

Στον πυρήνα της πρωτοβουλίας βρίσκεται η αξιοποίηση των θαλάσσιων ενεργειακών πόρων (υδρογονάνθρακες, βιομεθάνιο, υδρογόνο) μέσα από ένα γεωστρατηγικό πρίσμα. Κάθε υποθαλάσσια ενεργειακή εγκατάσταση προβλέπεται να συνοδεύεται από δίκτυα αισθητήρων, υποθαλάσσια συστήματα επιτήρησης και συσκευές επικοινωνίας υψηλής ασφάλειας, ώστε να λειτουργεί όχι μόνο ως πηγή παραγωγής ενέργειας, αλλά και ως κόμβος αποτροπής και πληροφοριακής επιτήρησης.

Η βασική αρχή είναι ότι η ενέργεια μπορεί να αποτελέσει μέσο άμυνας. Με την υποστήριξη ROVs (υποβρύχιων ρομποτικών οχημάτων), αισθητήρων σεισμικών και ηλεκτρομαγνητικών μεταβολών και δικτύων ασφαλούς επικοινωνίας, η Ελλάδα αποκτά τη δυνατότητα να ελέγχει και να προασπίζει κρίσιμες θαλάσσιες ζώνες με τρόπο τεχνολογικά εξελιγμένο και απολύτως αυτόνομο.

Το σχέδιο προβλέπει συνεργασίες με ευρωπαϊκές εταιρείες υποθαλάσσιας τεχνολογίας και αξιοποίηση κοινοτικών χρηματοδοτικών εργαλείων, ώστε να περιοριστεί η εξάρτηση από τρίτες χώρες. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, το Δίκτυο Ενεργειακής και Θαλάσσιας Άμυνας θα μπορούσε να ενταχθεί στα συστήματα C4ISR (Command, Control, Communications, Computers, Intelligence, Surveillance, Reconnaissance), δημιουργώντας ένα ενιαίο δίκτυο ενεργειακής και στρατιωτικής ισχύος.

Σε μια εποχή όπου ενέργεια και ασφάλεια είναι αλληλένδετες, η Ελλάδα επιδιώκει να μην είναι απλώς χρήστης πόρων, αλλά διαχειριστής και θεματοφύλακας της νέας γενιάς αποτροπής στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση του ΝΑΤΟ για το 2024, η προστασία των υποθαλάσσιων κρίσιμων υποδομών έχει τεθεί σε ύψιστη προτεραιότητα, με τη Συμμαχία να αναπτύσσει τεχνολογίες επιτήρησης και ναυτικής αναγνώρισης σε βάθος.

Η Έκθεση του ΝΑΤΟ Parliamentary Assembly (2023) για τις θαλάσσιες υποδομές επισημαίνει την ανάγκη στενής συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, καθώς και τη δημιουργία δικτύων αισθητήρων για την πρόληψη δολιοφθορών τύπου Nord Stream.

Η Task Force της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ για κρίσιμες υποδομές (2023) τονίζει ότι η ασφάλεια των αγωγών, καλωδίων και ενεργειακών κόμβων αποτελεί πλέον στρατηγικό στόχο της ευρωπαϊκής άμυνας. Παράλληλα, η ΝΑΤΟϊκή αποστολή Baltic Sentry, που επιτηρεί τη Βαλτική Θάλασσα, λειτουργεί ως πρότυπο για δίκτυα συνδυασμένης ενεργειακής και θαλάσσιας άμυνας.

Στην τεχνολογική διάσταση, μελέτες του NATO Science & Technology Organization και του MDPI (2023) αναλύουν τη χρήση υποβρύχιων οχημάτων (AUVs/ROVs) και αισθητήρων για την επιτήρηση υποθαλάσσιων περιοχών σε περιβάλλοντα χωρίς GPS.

Επιπλέον, το έργο SUBMERSE της Ε.Ε. και οι αναφορές του Hellenic Centre for Marine Research (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) δείχνουν ότι η Ελλάδα διαθέτει ήδη σημαντική τεχνογνωσία σε ROVs και δικτυωμένα συστήματα συλλογής δεδομένων.