Το περιβόητο “Μεγάλο Παιχνίδι” του 19ου αιώνα μεταξύ της Βρετανίας και της Τσαρικής Ρωσίας για την κυριαρχία στην Κεντρική Ασία φαίνεται να αναβιώνει, αυτή τη φορά με νέους παίκτες: Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Κίνα και εν μέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η σημερινή αναμέτρηση δεν αφορά μόνο εδάφη, αλλά και διαδρόμους ενέργειας, οδούς εμπορίου και ψηφιακή κυριαρχία.
Όπως είχε προειδοποιήσει ο Zbigniew Brzezinski, στο βιβλίο του The Grand Chessboard, η Ευρασία είναι το βασικότερο γεωστρατηγικό πεδίο του 21ου αιώνα. Όποια δύναμη ελέγξει αυτή τη “σκακιέρα”, θα έχει στα χέρια της το μέλλον του πλανήτη.
Στην καρδιά του νέου ανταγωνισμού βρίσκεται η Μέση Ανατολή, με τον πόλεμο Ισραήλ – Ιράν να λειτουργεί ως θρυαλλίδα αποσταθεροποίησης και ανασύνταξης ισορροπιών. Η Τεχεράνη επιχειρεί να εκμεταλλευτεί τις αδυναμίες της Δύσης και να ενισχύσει τη γεωπολιτική της αξία, προβάλλοντας ως αντιδυτική δύναμη-πυλώνας.
Παράλληλα, η Κίνα προσπαθεί να διασφαλίσει την εμπορική της διείσδυση μέσω του IMEC (India-Middle East-Europe Economic Corridor), ανταγωνιζόμενη ανοικτά το Belt and Road Initiative που διατρέχει ήδη την Ασία. Η Ρωσία, μετά την εμπλοκή της στην Ουκρανία, στρέφεται επίσης στην περιοχή, επιχειρώντας να παραμείνει βασικός παίκτης, αξιοποιώντας την αποσταθεροποίηση προς όφελός της.
Η επιλογή του Ιράν να εμβαθύνει στρατηγικές σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα ενισχύει αυτό το τρίγωνο εξουσίας που επιχειρεί να αμφισβητήσει τη δυτική κυριαρχία. Όμως, ΗΠΑ και σύμμαχοι δεν μένουν αδρανείς. Με ενίσχυση στρατιωτικών παρουσιών και συμφωνίες με τοπικούς παίκτες, επιδιώκουν την ανάσχεση αυτής της “συμμαχίας των αναθεωρητικών”.
Το “Μεγάλο Παιχνίδι” έχει επιστρέψει. Όχι πια με σιδηροδρόμους και στόλους του 1800, αλλά με drones, τεχνητή νοημοσύνη, γεωοικονομικά εργαλεία και υβριδικούς πολέμους. Η Ελλάδα οφείλει να διαβάσει σωστά τους νέους χάρτες ισχύος, και να τοποθετηθεί με εθνικό ρεαλισμό στο πλευρό των δυνάμεων που διασφαλίζουν σταθερότητα και κυριαρχικά δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο.
