Εν μέσω δραστικών περικοπών στην αμερικανική βοήθεια προς το εξωτερικό, η κυβέρνηση Τραμπ προωθεί ένα φιλόδοξο σχέδιο για τον τερματισμό της εξάπλωσης του ιού που προκαλεί το AIDS HIV. Το σχέδιο βασίζεται στη διανομή ενός ισχυρού νέου φαρμάκου πρόληψης σε χώρες που έχουν πληγεί σκληρά από την ασθένεια. Ωστόσο, η κίνηση αυτή έχει ήδη προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων.

Ενώ οι πρώτες δωρεάν δόσεις της Lenacapavir παραδόθηκαν την περασμένη εβδομάδα στο Εσουατίνι και τη Ζάμπια, οργανώσεις ασθενών καταγγέλλουν την αμερικανική κυβέρνηση. Ο λόγος; Η άρνηση παροχής του σωτήριου αυτού φαρμάκου στη Νότια Αφρική, τη χώρα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό οροθετικών στον κόσμο. Οι επικριτές κάνουν λόγο για μια απόφαση με καθαρά πολιτικά κίνητρα.

Πολιτικά παιχνίδια με την ανθρώπινη ζωή

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα συνεισφέρουν δόσεις στη Νότια Αφρική», δήλωσε ξεκάθαρα ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, προσθέτοντας πως η κυβέρνηση αναμένει από χώρες με «σημαντικούς πόρους» να χρηματοδοτήσουν μόνες τους τις θεραπείες. Ωστόσο, πίσω από αυτή τη στάση κρύβεται ένα βαθύτερο ρήγμα.

Η Νότια Αφρική φιλοξενεί περίπου το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού που ζει με HIV. Ιστορικά, λάμβανε το μεγαλύτερο μερίδιο της αμερικανικής χρηματοδότησης για την πρόληψη της νόσου. Όλα άλλαξαν με την επιστροφή της πολιτικής «America First». Ο Πρόεδρος Τραμπ, επικαλούμενος ισχυρισμούς περί κακομεταχείρισης των λευκών Αφρικάνερς —ισχυρισμοί που ειδικοί χαρακτηρίζουν υπερβολικούς ή ψευδείς— διέκοψε τη βοήθεια.

Η ένταση κορυφώθηκε όταν ο Τραμπ παρουσίασε στον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, Σίριλ Ραμαφόσα, εικόνες που δήθεν απεικόνιζαν τάφους δολοφονημένων αγροτών, ενώ στην πραγματικότητα επρόκειτο για διαδηλώσεις. «Δεν είναι ώρα για την κυβέρνηση των ΗΠΑ να παίζει πολιτικά παιχνίδια», δήλωσε η Σιμπονγκίλε Τσαμπαλάλα, πρόεδρος της εκστρατείας Treatment Action Campaign, τονίζοντας ότι ο στόχος του Τραμπ είναι να κάνει τη Νότια Αφρική να «υποφέρει».

Lenacapavir: Η επιστήμη κάνει άλματα

Πέντε μήνες μετά την έγκριση της στις ΗΠΑ, η Lenacapavir, που παράγεται από την Gilead Sciences, χαρακτηρίζεται ως «επιστημονική επανάσταση». Σε αντίθεση με τα καθημερινά χάπια, το φάρμακο αυτό απαιτεί μόλις δύο ενέσεις τον χρόνο για να προσφέρει σχεδόν πλήρη προστασία από τη μόλυνση με τον ιό HIV. Στις κλινικές δοκιμές, έδειξε σχεδόν 100% αποτελεσματικότητα, με μηδενικά κρούσματα ανάμεσα σε χιλιάδες συμμετέχοντες.

«Είναι πρωτοφανές να βλέπουμε μια καινοτομία στην παγκόσμια υγεία να φτάνει τόσο γρήγορα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος», σχολιάζει ο Μίτσελ Γουόρεν, εκτελεστικός διευθυντής της Συμμαχίας για το Εμβόλιο του AIDS (AVAC). Το σχέδιο προβλέπει τη διάθεση τουλάχιστον 2 εκατομμυρίων δόσεων έως το 2028, με την Gilead να παρέχει τις αρχικές ποσότητες σε τιμή κόστους.

Το παράδοξο της διανομής

Ωστόσο, υπάρχει ένα σοβαρό εμπόδιο. Ακόμα και το καλύτερο φάρμακο είναι άχρηστο αν δεν μπορεί να φτάσει στον ασθενή. Οι περικοπές της κυβέρνησης Τραμπ έχουν διαλύσει πολλά από τα συστήματα υγείας και τους οργανισμούς (όπως η USAID) που ήταν υπεύθυνοι για τη διανομή. Το πρόγραμμα PEPFAR, που έσωσε εκατομμύρια ζωές, αναθεωρείται με στόχο την «αυτάρκεια» των χωρών, αφήνοντας κενά στην υποδομή.

«Ξεκινάμε με ένα έλλειμμα που δεν χρειαζόταν να υπάρχει, ένα έλλειμμα που δημιούργησε εξ ολοκλήρου η αμερικανική κυβέρνηση», αναφέρει ο Γουόρεν. Υπάρχει φόβος ότι τα φάρμακα θα καταλήξουν σε αποθήκες, καθώς τα προγράμματα που θα τα διένειμαν έχουν παγώσει ή υποχρηματοδοτούνται.

Η υπόσχεση της Gilead για άδειες σε γενόσημα φάρμακα είναι ένα βήμα, αλλά δεν αρκεί. Η πρόσβαση στην υγεία δεν πρέπει να σταματά στα σύνορα που χαράζουν οι πολιτικές σκοπιμότητες ή οι εισοδηματικές κατηγορίες. Χωρίς διεθνείς συνεργασίες και χωρίς την άρση των πολιτικών εμποδίων, η επιστημονική πρόοδος κινδυνεύει να παραμείνει προνόμιο των λίγων, αφήνοντας τους πιο ευάλωτους στο έλεος της πανδημίας.

Διαβάστε επίσης:

Νέες εξελίξεις: Υποψίες για ρωσικό σαμποτάζ στην Πολωνία – Η απάντηση της Βαρσοβίας

Ιστορική κλιμάκωση: Η Ουκρανία χτύπησε για πρώτη φορά τη Ρωσία με αμερικανικούς πυραύλους ATACMS

«Έπεσε» το Ίντερνετ: Μπαράζ προβλημάτων σε X και δημοφιλείς ιστοσελίδες λόγω Cloudflare (ενημέρωση)