10 Νοεμβρίου, 2025
COP30: Το μεγάλο στοίχημα της Βραζιλίας για το κλίμα – «Τεστ» επιβίωσης για τον πλανήτη;
Ξεκινούν σήμερα, Δευτέρα, οι κρίσιμες εργασίες της COP30, της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, στην πόλη Μπελέμ της Βραζιλίας. Η φετινή σύνοδος δεν θεωρείται απλώς άλλη μία συνάντηση, αλλά ένα πραγματικό «crash test» για την ικανότητα του πλανήτη να αντιμετωπίσει συλλογικά την καλπάζουσα κλιματική κρίση και να επισπεύσει επιτέλους την υλοποίηση των δεσμεύσεων που έχουν ήδη συμφωνηθεί.
Ένας πλανήτης σε «κόκκινο» συναγερμό
Η χρονική συγκυρία της συνόδου είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκθέσεις του ΟΗΕ, το 2024 ήταν η χρονιά που η παγκόσμια υπερθέρμανση έσπασε για πρώτη φορά το φράγμα του 1.5 βαθμού Κελσίου, σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Παράλληλα, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα χτύπησαν ιστορικό ρεκόρ από τότε που υπάρχουν μετρήσεις. Δέκα χρόνια μετά την υπογραφή της Συμφωνίας του Παρισιού, τα δεδομένα είναι αμείλικτα: οι τρέχουσες δεσμεύσεις των κρατών δεν επαρκούν ούτε κατά διάνοια για να κρατήσουν την άνοδο της θερμοκρασίας κάτω από τους 2°C, πόσο μάλλον στον επιθυμητό στόχο του 1.5°C.
Η «Σύνοδος της Εφαρμογής» και η σκιά του Ρίο
Η Βραζιλία, η οποία φιλοξενεί τη διάσκεψη για πρώτη φορά μετά την ιστορική Σύνοδο Κορυφής της Γης στο Ρίο το 1992, επιδιώκει να δώσει έναν συγκεκριμένο τόνο. Παρουσιάζει την COP30 ως τη «Σύνοδο της Εφαρμογής και της Προσαρμογής». Στόχος είναι να αναζωπυρωθεί το φιλόδοξο πνεύμα εκείνων των πρώτων διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, το σημερινό διεθνές τοπίο είναι απείρως πιο περίπλοκο σε πολιτικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Η πρόοδος στην ουσιαστική μείωση των εκπομπών είναι απογοητευτικά αργή, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται όλο και πιο έντονα σε όλο τον κόσμο.
Το χάσμα των δεσμεύσεων
Η εικόνα γίνεται ακόμα πιο ανησυχητική. Μια πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ (Οκτώβριος) για τις Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές (NDCs) αποκαλύπτει το μέγεθος του χάσματος. Οι υποσχέσεις που έχουν καταθέσει μέχρι στιγμής 64 χώρες, προβλέπεται να μειώσουν τις εκπομπές μόλις κατά 17% έως το 2035 (σε σχέση με το 2019). Ο αριθμός αυτός υπολείπεται δραματικά του 55% που απαιτείται για να παραμείνουμε στον στόχο του 1.5°C. Σαν να μην έφτανε αυτό, λιγότερο από το 10% των χωρών κατάφεραν να υποβάλουν τα νέα, αναθεωρημένα κλιματικά τους σχέδια εντός της προθεσμίας του Φεβρουαρίου 2025, και τα περισσότερα από αυτά στερούνται φιλόδοξων στόχων.
Οι τρεις άξονες της Βραζιλίας: Χρήμα, Εκπομπές, Προσαρμογή
Σε αυτό το πιεστικό πλαίσιο, η Βραζιλία προσπαθεί να ωθήσει τις χώρες σε απτά αποτελέσματα πάνω σε τρεις βασικούς πυλώνες: την κλιματική χρηματοδότηση, τη μείωση εκπομπών και την ενίσχυση της προσαρμογής. Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να επικεντρωθούν στο πώς θα ενεργοποιηθεί ο νέος χρηματοοικονομικός στόχος που συμφωνήθηκε πέρυσι στο Αζερμπαϊτζάν. Αυτός προβλέπει χρηματοδότηση ύψους 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως έως το 2035 (με προοπτική να φτάσει το 1,3 τρισεκατομμύριο). Ταυτόχρονα, στο τραπέζι θα τεθεί ξανά το Ταμείο Απωλειών και Ζημιών, του οποίου οι μηχανισμοί συνεισφοράς παραμένουν ασαφείς, ειδικά μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από αυτό.
Διαβάστε επίσης: