F-35 στην Τουρκία: Η «κρυφή» συμφωνία Τραμπ-Ερντογάν και το αγκάθι

Σε μια περίοδο έντονων γεωπολιτικών ανακατατάξεων, η Ουάσιγκτον φαίνεται να ανοίγει ξανά την πόρτα στην Άγκυρα για το πολυπόθητο πρόγραμμα των μαχητικών νέας γενιάς. Ο Αμερικανός πρέσβης στην Τουρκία, Τομ Μπάρακ, αποκάλυψε την Τρίτη ότι οι δύο χώρες βρίσκονται σε «καρποφόρες» συζητήσεις για την πιθανή πώληση των F-35, μιας προοπτικής που είχε παγώσει μετά την επίμαχη απόκτηση του ρωσικού συστήματος αεράμυνας από την τουρκική κυβέρνηση.

Ωστόσο, παρά το θετικό κλίμα που περιγράφει ο διπλωμάτης, υπάρχει ένας αδιαπραγμάτευτος όρος. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο Μπάρακ σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X: «Όπως ορίζει η νομοθεσία των ΗΠΑ, η Τουρκία δεν πρέπει πλέον να λειτουργεί ούτε να κατέχει το σύστημα S-400 για να επιστρέψει στο πρόγραμμα των F-35». Η δήλωση αυτή ξεκαθαρίζει πως η επιστροφή της Άγκυρας στο πρόγραμμα περνάει αποκλειστικά μέσα από την εγκατάλειψη των ρωσικών πυραύλων.

Η «χημεία» Τραμπ-Ερντογάν αλλάζει τα δεδομένα

Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρέσβη, καταλυτικός παράγοντας για αυτή την αναθέρμανση των σχέσεων είναι η προσωπική επαφή των δύο ηγετών. «Η θετική σχέση μεταξύ του Προέδρου Τραμπ και του Προέδρου Ερντογάν έχει δημιουργήσει μια νέα ατμόσφαιρα συνεργασίας, η οποία οδήγησε στις πιο ουσιαστικές συζητήσεις που είχαμε για το θέμα αυτό εδώ και σχεδόν μια δεκαετία», ανέφερε ο Μπάρακ. Η ελπίδα της αμερικανικής πλευράς είναι πως αυτές οι συνομιλίες θα φέρουν μια οριστική λύση τους επόμενους μήνες, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις ασφαλείας και των δύο πλευρών.

Υπενθυμίζεται ότι κατά την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, οι ΗΠΑ απέβαλαν την Τουρκία, έναν νατοϊκό σύμμαχο, από το πρόγραμμα των F-35. Ο φόβος των Αμερικανών αξιωματούχων ήταν –και παραμένει– ότι η χρήση των S-400 θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ρωσία να συλλέξει κρίσιμα δεδομένα για τις δυνατότητες των stealth μαχητικών.

Οι φόβοι του Ισραήλ και η περιφερειακή ισορροπία

Η προοπτική να αποκτήσει η Τουρκία τα υπερσύγχρονα αυτά αεροσκάφη έχει προκαλέσει ανησυχία στο Ισραήλ. Το Τελ Αβίβ, το οποίο είναι αυτή τη στιγμή η μοναδική δύναμη στη Μέση Ανατολή που διαθέτει F-35 στο οπλοστάσιό του (45 ενεργά και άλλα 30 υπό παραγγελία), φοβάται την απώλεια του ποιοτικού στρατιωτικού του πλεονεκτήματος.

Η ανησυχία αυτή επιτείνεται από την επιθετική ρητορική του Ερντογάν, ο οποίος έχει κατηγορήσει επανειλημμένα το Ισραήλ για «γενοκτονία» και έχει εκφράσει τη στήριξή του στη Χαμάς. Παράλληλα, η πρόσφατη ανακοίνωση του Τραμπ για πώληση F-35 στη Σαουδική Αραβία έχει προσθέσει νέους πονοκεφάλους στο εβραϊκό κράτος, αν και πηγές αναφέρουν ότι τα αεροσκάφη των Σαουδαράβων θα είναι λιγότερο προηγμένα από αυτά των IDF (Ισραηλινών).

Η αγωνία της Άγκυρας για αεροπορική ισχύ

Για την Τουρκία, η απόκτηση νέων μαχητικών είναι ζήτημα επιβίωσης και περιφερειακού γοήτρου. Οι πρόσφατες αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ σε γειτονικές χώρες (Ιράν, Συρία, Λίβανος) έχουν θορυβήσει την Άγκυρα, αποκαλύπτοντας τα κενά στη δική της άμυνα. Θέλοντας να καλύψει το χαμένο έδαφος, η Τουρκία πιέζει όχι μόνο για τα αμερικανικά μαχητικά αλλά και για την αγορά 40 Eurofighter Typhoons, ενώ τρέχει και το δικό της πρόγραμμα για το μαχητικό KAAN.

Ο Ερντογάν ποντάρει πολλά στη σχέση του με τον Τραμπ, τον οποίο βλέπει ως σύμμαχο για να ξεπεράσει τα εμπόδια που έθεσαν οι προηγούμενες αμερικανικές κυβερνήσεις. Ωστόσο, το «κλειδί» παραμένει η τύχη των S-400, ένα ζήτημα που η Ουάσιγκτον δεν φαίνεται διατεθειμένη να προσπεράσει.

Διαβάστε επίσης:

Ελληνοτουρκικά: Η «παγίδα» του 50-50, ο φόβος των ΗΠΑ και το δόγμα του «πρώτου χτυπήματος»

BRICS: Γιατί Πούτιν και Μόντι «έκαψαν» το σενάριο του κοινού νομίσματος

ΗΠΑ 2025: Το μυστικό σχέδιο Τραμπ για την Κίνα που κανείς δεν πρόσεξε