Με μελανά χρώματα περιέγραψε την κατάσταση στην Τουρκία ο Νάτσο Σάντσεθ Αμόρ, ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη χώρα. Σχολιάζοντας την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2025, ο Αμόρ τόνισε ότι η Τουρκία βιώνει μια πρωτοφανή δημοκρατική οπισθοδρόμηση. Η κατάσταση, όπως ανέφερε σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Anka, επιδεινώθηκε δραματικά τον τελευταίο χρόνο, ειδικά σε τομείς κρίσιμους για την ευρωπαϊκή πορεία, με πρώτο και κυριότερο το κράτος δικαίου.
«Ρωσικό μοντέλο» και πλήρως παγωμένη ένταξη στην ΕΕ
Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος δεν μάσησε τα λόγια του, υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη πίεση που δέχονται η αντιπολίτευση και τα μέσα ενημέρωσης. Έφερε ως συγκεκριμένα παραδείγματα την υπόθεση σύλληψης του Δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, καθώς και τις συνεχείς πιέσεις που ασκούνται σε δημάρχους τόσο του κεντροαριστερού CHP όσο και του φιλοκουρδικού κόμματος DEM.
Αυτές οι ανησυχητικές εξελίξεις, σύμφωνα με τον Αμόρ, έχουν οδηγήσει την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας στην ΕΕ σε «πλήρως παγωμένη». Ο ίδιος μάλιστα χαρακτήρισε την κατάσταση ως «ρωσικό μοντέλο κοινωνίας», αναφερόμενος ευθέως στον κυβερνητικό έλεγχο των μέσων ενημέρωσης μέσω διορισμένων διαχειριστών (επιτρόπων) και στην κλιμακούμενη παρενόχληση των δημοσιογράφων.
Η κατάρρευση της Δικαιοσύνης και η «δίκη των κοριτσιών»
Ο Αμόρ στάθηκε ιδιαίτερα στην αποκαρδιωτική, όπως την περιέγραψε, κατάσταση της τουρκικής δικαιοσύνης. «Όσα πακέτα δικαστικής μεταρρύθμισης κι αν ετοιμάσετε, αν τα δικαστήριά σας δικάζουν 13χρονα ή 14χρονα κορίτσια με κατηγορίες τρομοκρατίας, είναι εντελώς παράλογο», δήλωσε χαρακτηριστικά, κάνοντας λόγο για την «πιο φρικτή κατάσταση» του κράτους δικαίου.
Ο εισηγητής αναφερόταν στη λεγόμενη «δίκη των κοριτσιών», μια υπόθεση όπου 41 γυναίκες, μεταξύ των οποίων 14 ανήλικες, κατηγορήθηκαν για τρομοκρατία. Οι κατηγορίες αφορούσαν θρησκευτικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες ρουτίνας που φέρεται να συνδέονταν με το κίνημα Γκιουλέν. Είναι ενδεικτικό ότι το κατηγορητήριο περιλάμβανε ως αποδείξεις «τρομοκρατίας» τη μελέτη του Κορανίου, την προσευχή, το μπόουλινγκ ή τη συγκατοίκηση φοιτητριών. Η κυβέρνηση Ερντογάν στοχοποιεί συστηματικά τους οπαδούς του κινήματος μετά τις έρευνες για διαφθορά το 2013, χαρακτηρίζοντάς το τρομοκρατική οργάνωση.
Σύγκρουση Δικαστηρίων και η ΕΕ ως «Στρατηγικός Εταίρος»
Ένα άλλο ανησυχητικό σημείο που επεσήμανε ο Αμόρ είναι η «απίστευτη», όπως τη χαρακτήρισε, σύγκρουση μεταξύ του Συνταγματικού Δικαστηρίου και κατώτερων δικαστηρίων, συμπεριλαμβανομένου του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Όπως εξήγησε, η κυβέρνηση άνοιξε τον δρόμο αρνούμενη πεισματικά να αναγνωρίσει αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Ακολουθώντας αυτό το παράδειγμα, τα τοπικά δικαστήρια άρχισαν να αγνοούν την εξουσία του Συνταγματικού Δικαστηρίου, η οποία, σύμφωνα με τον Αμόρ, έχει «εξαφανιστεί πλήρως».
Αυτή η άρνηση υπακοής έχει πυροδοτήσει σφοδρές επικρίσεις για την ολοκληρωτική έλλειψη ανεξαρτησίας της τουρκικής δικαιοσύνης. Πολλοί παρατηρητές υποστηρίζουν ανοιχτά ότι η διάκριση των εξουσιών στη χώρα δεν υφίσταται πλέον και ότι η δικαστική εξουσία ελέγχεται από την κυβέρνηση.
Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Αμόρ κατέστησε σαφές ότι είναι αδύνατο να περιγραφεί η Τουρκία ως κράτος δικαίου ή να γίνει ουσιαστική συζήτηση για την ενταξιακή της πορεία. Πρόσθεσε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες βλέπουν πλέον την Τουρκία όχι ως υποψήφια χώρα, αλλά αποκλειστικά ως «στρατηγικό εταίρο».
Η ΕΕ είναι «λέσχη δημοκρατιών»
Ο εισηγητής του Ευρωκοινοβουλίου έστειλε ένα σαφές μήνυμα στην Άγκυρα: η τουρκική κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσει αν θέλει να πλησιάσει την ΕΕ ή να επικεντρωθεί μόνο στην αμυντική και οικονομική συνεργασία. Διευκρίνισε ότι ενώ η ΕΕ συνεχίζει να συνεργάζεται με την Τουρκία σε τομείς όπως το εμπόριο, η ασφάλεια και το μεταναστευτικό, η ιδιότητα του μέλους απαιτεί απαρέγκλιτο σεβασμό στα δημοκρατικά πρότυπα.
Όπως είπε χαρακτηριστικά, η συνεργασία σε θέματα όπως ο εκσυγχρονισμός της τελωνειακής ένωσης, η απελευθέρωση της βίζας ή η ανασυγκρότηση της Γάζας, εμπίπτουν στο πλαίσιο των σχέσεων γειτονίας και εταιρικής σχέσης, όχι όμως της πλήρους ένταξης.
«Η ΕΕ είναι μια λέσχη δημοκρατιών», κατέληξε ο Αμόρ. «Οι ιδρυτικές της αρχές δεν είναι τα drones, τα όπλα ή η στρατιωτική ισχύς, αλλά η ανεξάρτητη δικαιοσύνη, ο ελεύθερος Τύπος και ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων».
Διαβάστε επίσης:
Ισραήλ: Κατηγορηματικό «Όχι» στην Τουρκία για την πολυεθνική δύναμη στη Γάζα
Η Ελλάδα θέτει όρους για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE – Αμηχανία στην Τουρκία
Τουρκία
Ευρωπαϊκή Ένωση
Απόρρητο