Η κρίση στις σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Λιβύης έχει επανέλθει στο προσκήνιο μετά την πρόσφατη απέλαση Ευρωπαίων αξιωματούχων από τη Βεγγάζη. Το διπλωματικό επεισόδιο, που πυροδοτήθηκε από την πρόθεση της ΕΕ να συναντήσει τον στρατηγό Χαλίφα Χάφταρ, αναδεικνύει τα βαθύτερα διλήμματα της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής στη Βόρεια Αφρική.
Ποιος είναι ο Χαλίφα Χάφταρ και γιατί προκαλεί διχασμό στην ΕΕ;
Ο Χάφταρ, επικεφαλής του αυτοαποκαλούμενου Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), ελέγχει τη ανατολική Λιβύη. Παρότι η ΕΕ αναγνωρίζει επισήμως μόνο την κυβέρνηση εθνικής ενότητας (GNU) της Τρίπολης, ανεπίσημες επαφές με τον Χάφταρ έχουν πραγματοποιηθεί, κυρίως για θέματα μετανάστευσης και ασφάλειας συνόρων.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το Euronews, η πρόσφατη επίσκεψη Ευρωπαίων αξιωματούχων στη Λιβύη κατέληξε σε διπλωματικό φιάσκο, καθώς η αντιπροσωπεία απελάθηκε όταν ο Χάφταρ επιχείρησε να επιβάλει την παρουσία των δικών του υπουργών στη συνάντηση. Η ενέργεια ερμηνεύεται ως προσπάθεια νομιμοποίησης του καθεστώτος του, το οποίο πολλοί χαρακτηρίζουν στρατιωτική δικτατορία με πολιτικό προσωπείο.
Η Λιβύη ως χωρισμένο κράτος και το γεωπολιτικό κενό
Από την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι το 2011, η Λιβύη παραμένει βαθιά διχασμένη. Στη δυτική πλευρά εδρεύει η αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Αμπντελχαμίντ Ντμπεϊμπά, ενώ στα ανατολικά ο Χάφταρ διατηρεί την εξουσία μέσω στρατιωτικής ισχύος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της πολιτικής «Μία Λιβύη», αναγνωρίζει επίσημα μόνο την Τρίπολη. Παρ’ όλα αυτά, λόγω της απουσίας ενιαίας διοίκησης και της μεταναστευτικής κρίσης, ευρωπαϊκές χώρες προβαίνουν σε ανεπίσημες επαφές με παρακρατικούς φορείς, ακόμα και με τον Χάφταρ.
Η μετανάστευση ως εργαλείο πίεσης
Η Λιβύη είναι βασικός διάδρομος παράνομης μετανάστευσης προς την Ευρώπη. Η ΕΕ, σε συνεργασία με τη λιβυκή ακτοφυλακή, προσπαθεί να ελέγξει τις ροές και να ενισχύσει τις επαναπροωθήσεις μεταναστών. Ωστόσο, οργανώσεις όπως η Amnesty International κατηγορούν την Ένωση για συνενοχή σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα σε κέντρα κράτησης στη Λιβύη.
Η ανατολική Λιβύη, υπό τον έλεγχο του Χάφταρ, έχει γίνει πρόσφατα σημαντικό σημείο εκκίνησης για διαδρομές προς την Ευρώπη. Η αύξηση των αφίξεων στα ελληνικά νησιά οδήγησε την Ελλάδα στην προσωρινή αναστολή αιτήσεων ασύλου από τη Λιβύη, εντείνοντας τον προβληματισμό στις Βρυξέλλες.
Ρωσικές επιρροές και γεωπολιτικά ρίσκα
Ο Χάφταρ φέρεται να διατηρεί στενές σχέσεις με τη Μόσχα, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες για την εμπλοκή ρωσικών συμφερόντων στην περιοχή. Σύμφωνα με τον αναλυτή Ταρέκ Μεγκερίσι, η στρατηγική του Χάφταρ στηρίζεται στο να εκμεταλλεύεται τη μεταναστευτική πίεση ως διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στην ΕΕ, ενισχύοντας ταυτόχρονα τη ρωσική επιρροή στην περιοχή.
Τι χρειάζεται η Ευρώπη από τη Λιβύη;
Η απάντηση είναι απλή: σταθερότητα και κυριαρχία. Η ΕΕ καλείται να ισορροπήσει μεταξύ ρεαλιστικής διπλωματίας και σεβασμού του διεθνούς δικαίου, χωρίς να υπονομεύει τις αρχές της με άτυπες συναντήσεις με στρατιωτικούς ηγέτες.
Η επόμενη μέρα της Ευρωπαϊκής στρατηγικής στη Λιβύη περνά μέσα από την ενίσχυση της ενότητας, της νομιμότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ΕΕ οφείλει να χαράξει ενιαία και ξεκάθαρη πολιτική, αποφεύγοντας παγίδες που υπονομεύουν την αξιοπιστία της και ενισχύουν ανταγωνιστικά γεωπολιτικά συμφέροντα.
ΠΗΓΗ: Euronews
Διαβάστε επίσης:
Συνεκπαίδευση της φρεγάτας ΨΑΡΑ με την ινδική φρεγάτα TARKASH στα ανοικτά της Βομβάης
Rafale: Τρελάθηκαν οι Γάλλοι με το συμβάν κινεζικής κατασκοπείας σε ελληνικά Rafale στην Τανάγρα
