Το πραξικόπημα στην Τουρκία στις 15 Ιουλίου 2016 αποτέλεσε μια καθοριστική στιγμή στην σύγχρονη ιστορία της χώρας. Αν και απέτυχε, οι επιπτώσεις του επηρέασαν βαθιά το πολιτικό σκηνικό, την εξωτερική πολιτική αλλά και την καθημερινότητα των Τούρκων πολιτών. Η Τουρκία από τότε άλλαξε πορεία, με ενισχυμένο τον έλεγχο του κράτους και αναδιαμόρφωση των σχέσεών της με τη Δύση.
Τι συνέβη στις 15 Ιουλίου 2016
Τη νύχτα της 15ης Ιουλίου 2016, μια ομάδα στρατιωτικών στην Τουρκία επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία μέσω ενός οργανωμένου πραξικοπήματος. Οι πραξικοπηματίες κατέλαβαν στρατηγικά σημεία στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, όπως γέφυρες, αεροδρόμια και τηλεοπτικούς σταθμούς.
Κύριος στόχος τους ήταν να ανατρέψουν την κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και να επιβάλλουν στρατιωτικό καθεστώς. Ωστόσο, η αποφασιστική στάση του λαού, η αντίσταση των σωμάτων ασφαλείας και η άμεση κινητοποίηση του ίδιου του Προέδρου Ερντογάν από το Μαρμαρίς, ανέτρεψαν τα σχέδια των πραξικοπηματιών.
Ποιος ήταν πίσω από το πραξικόπημα
Η τουρκική κυβέρνηση κατηγόρησε άμεσα το δίκτυο του Φετουλάχ Γκιουλέν, ενός Ιμάμη που ζει εξόριστος στις ΗΠΑ, ως εγκέφαλο πίσω από την απόπειρα. Ο ίδιος ο Γκιουλέν αρνήθηκε κάθε ανάμειξη, ωστόσο η Άγκυρα επιμένει μέχρι και σήμερα πως το κίνημα Γκιουλέν είχε διεισδύσει σε στρατό, δικαιοσύνη και δημόσιες υπηρεσίες.
Φετουλάχ Γκιουλέν / Fethullah Gülen
Οι συνέπειες του πραξικοπήματος στην Τουρκία
Η επόμενη μέρα του αποτυχημένου πραξικοπήματος έφερε σαρωτικές αλλαγές:
- Κατάσταση έκτακτης ανάγκης που διήρκεσε δύο χρόνια.
- Μαζικές εκκαθαρίσεις σε στρατό, δικαστικό σώμα, πανεπιστήμια και δημόσιο τομέα.
- Περισσότεροι από 000 δημόσιοι υπάλληλοι απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους.
- Συλλήψεις χιλιάδων ατόμων, μεταξύ των οποίων δημοσιογράφοι, ακαδημαϊκοί και στρατιωτικοί.
Παράλληλα, το 2017, πραγματοποιήθηκε συνταγματικό δημοψήφισμα που μετέτρεψε την Τουρκία σε προεδρική δημοκρατία, ενισχύοντας τις εξουσίες του Προέδρου.
Το πραξικόπημα στην Τουρκία στις 15 Ιουλίου 2016
Οι διεθνείς αντιδράσεις
Η Δύση αντέδρασε συγκρατημένα στην αρχή, γεγονός που δημιούργησε ρήγμα στις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Άγκυρα κατηγόρησε τους δυτικούς συμμάχους για καθυστερημένη και αδύναμη υποστήριξη απέναντι στο πραξικόπημα.
Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας από τότε ακολουθεί πιο ανεξάρτητη και συχνά συγκρουσιακή πορεία, ιδιαίτερα σε ζητήματα όπως η Συρία, η Ανατολική Μεσόγειος και η συνεργασία με τη Ρωσία.
Τι σημαίνει σήμερα το πραξικόπημα για την Τουρκία
Σήμερα, το πραξικόπημα του 2016 παραμένει ζωντανό στη μνήμη των Τούρκων. Η 15η Ιουλίου έχει καθιερωθεί ως η Ημέρα Δημοκρατίας και Εθνικής Ενότητας. Ο Πρόεδρος Ερντογάν χρησιμοποιεί συχνά τη ρητορική γύρω από το πραξικόπημα για να ενισχύσει τη συσπείρωση του εσωτερικού ακροατηρίου.
Επιπλέον, η ελευθερία του Τύπου και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία βρίσκονται στο επίκεντρο διεθνούς κριτικής, καθώς οι διώξεις και οι περιορισμοί εντάθηκαν μετά το 2016.
Το πραξικόπημα στην Τουρκία το 2016 δεν κατάφερε να ανατρέψει την κυβέρνηση, αλλά οδήγησε σε βαθιές και μακροχρόνιες αλλαγές στο εσωτερικό και εξωτερικό της χώρας. Η Τουρκία του σήμερα φέρει ακόμα τα σημάδια εκείνης της νύχτας, με σημαντικές εξελίξεις σε πολιτικό, κοινωνικό και γεωπολιτικό επίπεδο.
Η κατανόηση του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου είναι απαραίτητη για όποιον επιθυμεί να κατανοήσει τη σύγχρονη Τουρκία και τις γεωπολιτικές της επιδιώξεις.
Διαβάστε επίσης:
Βυθίστηκε σκάφος της FRONTEX στη Λέσβο: Συναγερμός και επιχείρηση διάσωσης
