Ψηφιδωτό στο Ράτλαντ: Η ανακάλυψη που «διορθώνει» τον Όμηρο;

Το περίφημο ψηφιδωτό του Ράτλαντ δεν αποτελούσε απλώς ένα πολυτελές διακοσμητικό στοιχείο μιας ρωμαϊκής έπαυλης. Πρόκειται για ένα ανατρεπτικό τεκμήριο που έρχεται να αναδιαμορφώσει την αντίληψή μας για έναν από τους πιο εμβληματικούς μύθους της ανθρωπότητας. Μια νέα επιστημονική ανάλυση από το Πανεπιστήμιο του Λέστερ φέρνει στο φως μια συγκλονιστική αλήθεια: αυτό το αριστούργημα δεν εξιστορεί την «Ιλιάδα» του Ομήρου, όπως την γνωρίζουμε, αλλά μια διαφορετική, «χαμένη» εκδοχή του Τρωικού Πολέμου.

Για χρόνια, οι ερευνητές θεωρούσαν ότι οι παραστάσεις στο ψηφιδωτό της περιοχής Κέτον απεικόνιζαν τις γνωστές σκηνές από το έπος του Ομήρου. Ωστόσο, η πρόσφατη μελέτη ανέτρεψε τα πάντα. Οι εικόνες δεν ακολουθούν την ποιητική δομή της Ιλιάδας, αλλά αντικατοπτρίζουν την πλοκή μιας χαμένης τραγωδίας του Αισχύλου. Αυτή η εναλλακτική αφήγηση ήταν ευρέως γνωστή στον αρχαίο κόσμο, όμως σταδιακά χάθηκε από τη συλλογική μνήμη, μέχρι που ανασύρθηκε από το βρετανικό χώμα δύο χιλιάδες χρόνια μετά.

Αχιλλέας και Έκτορας: Μια σύγκρουση σε τρεις πράξεις

Το ψηφιδωτό προσφέρει μια πυκνή οπτική αφήγηση της αναμέτρησης μεταξύ του Αχιλλέα και του πρίγκιπα της Τροίας, Έκτορα, εστιάζοντας σε τρεις καθοριστικές στιγμές: τη μονομαχία, την ταπείνωση (με τον Αχιλλέα να σέρνει το σώμα του Έκτορα πίσω από το άρμα του) και, τέλος, τη λύτρωση.

Το βάρος του χρυσού

Η τελευταία σκηνή είναι και η πιο αποκαλυπτική. Σε αντίθεση με το ομηρικό κείμενο, το ψηφιδωτό δείχνει το σώμα του Έκτορα να ζυγίζεται σε μια πλάστιγγα έναντι χρυσού, παρουσία του βασιλιά Πριάμου. Αυτή η λεπτομέρεια, που απουσιάζει από την Ιλιάδα, αποτελεί τον πυρήνα του έργου του Αισχύλου «Φρύγες ή Λύτρα του Έκτορος». Η επιλογή αυτής της σπάνιας εκδοχής μαρτυρά ότι ο ιδιοκτήτης της ρωμαϊκής έπαυλης στη Βρετανία ήταν ένας βαθιά καλλιεργημένος άνθρωπος με πρόσβαση σε σπάνια κλασικά κείμενα.

Η Ρωμαϊκή Βρετανία στο επίκεντρο του πολιτισμού

Η Δρ Τζέιν Μασίλια, επικεφαλής της έρευνας, επισημαίνει ότι οι τεχνίτες που φιλοτέχνησαν το ψηφιδωτό του Ράτλαντ δεν ήταν αποκομμένοι από τις εξελίξεις της αυτοκρατορίας. Αντιθέτως, ήταν οργανικό κομμάτι ενός παγκόσμιου πολιτιστικού δικτύου. Η ανάλυση έδειξε ότι οι συγκεκριμένες εικονογραφικές λεπτομέρειες –όπως η ασπίδα, τα άρματα και το φίδι κάτω από τα άλογα– περιλαμβάνονταν σε ένα κοινό «οπτικό κατάλογο» που ταξίδευε από την Αθήνα και την Τροία μέχρι τη Γαλατία και την Τουρκία.

Αυτό αποδεικνύει ότι η Ρωμαϊκή Βρετανία δεν ήταν ένα περιθωριακό φυλάκιο, αλλά ένας τόπος που απορροφούσε και αναπαρήγαγε την κλασική μυθολογία με εκπληκτική ακρίβεια. Το εύρημα αυτό μας υπενθυμίζει ότι η ιστορία δεν είναι ένα μονοδιάστατο κείμενο. Μέσα από μικρές ψηφίδες, η Τροία «ζωντανεύει» ξανά, όχι όπως την έγραψε ο Όμηρος, αλλά όπως την ένιωθε και τη βίωνε ο αρχαίος κόσμος στην ολότητά του.

ΠΗΓΕΣ: University of Leicester Archaeological Services (ULAS) – Research on the Rutland Roman Mosaic, Journal of Roman Archaeology – Analysis of iconographic themes in Roman Britain,Historical data regarding Aeschylus’ lost play “The Phrygians”.

Διαβάστε επίσης:

Η αθόρυβη ανατροπή στο Αιγαίο που προκαλεί νευρικό κλονισμό στην Άγκυρα

Ρωσία – Βενεζουέλα: Η κίνηση στην Καραϊβική που αλλάζει τις ισορροπίες

Η αθέατη παγίδα που απειλεί την αμερικανική ισχύ και το ρίσκο που τρέμει το Ισραήλ