Ιστορίες όπως αυτή όπου κυρίαρχη μορφή είναι ο Ανθυποπλοίαρχος, Ελευθέριος Χανδρινός μένουν στην ιστορία ως μνημεία ηρωισμού.
Συνοπτικά, ο Χανδρινός χωρίς να έχει πάρει εντολή από το Ελληνικό Αρχηγείο, λειτούργησε αυτοβούλως, ισοπέδωσε τους Τούρκους και έσωσε την Πάφο που θα έπεφτε στα νύχια τους. Ακολούθως με ένα ευφυή στρατιωτικό ελιγμό, οδήγησε τους αντιπάλους σε αλληλοεξόντωση.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Ο Ελευθέριος Χανδρινός ήταν αξιωματικός του Ελληνικού Ναυτικού που αποστρατεύτηκε με το βαθμό του Αντιναυάρχου. Γεννήθηκε στις 18/9/1937 στην Κομοτηνή, ενώ οι γονείς του κατάγονταν από την Κέρκυρα.
Πατέρας του ήταν ο Υποστράτηγος, Κωνσταντίνος Χανδρινός και μητέρα του η Μαρία Δραζίνου. Από την ηλικία των 40 ημερών ως τα 14 χρόνια του, μεγάλωσε στην Κέρκυρα ενώ ακολούθως μετακόμισαν οικογενειακώς στην Αθήνα.
Το 1954, ο Χανδρινός εισήχθη στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων απ’ όπου αποφοίτησε το 1958. Υπηρέτησε σε πολλά πλοία του Πολεμικού Ναυτικού κι εκπαιδεύτηκε στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο στις ΗΠΑ.
Για μια περίοδο τεσσάρων ετών υπηρέτησε επίσης με την 353 Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας πετώντας με αεροσκάφη SHU-16B.
Το καλοκαίρι του 1974, ο Χανδρινός είχε πάρει το βαθμό του Ανθυποπλοίαρχου. Από την 1η Αυγούστου του 1973 κυβερνούσε το αποβατικό «Λέσβος» και στις 12 Ιουλίου του 1974 επρόκειτο να αποπλεύσει από το λιμάνι των Κεχριών με προορισμό την Αμμόχωστο.
Θα μετέφερε 450 αντικαταστάτες αλλά και προμήθειες για την ΕΛΔΥΚ στην Κύπρο. Τελικά απέπλευσε μια μέρα μετά.
Εν πλω για Κύπρο, το πλοίο έλαβε εκπομπές από τον ραδιοφωνικό σταθμό Λευκωσίας , απ’ όπου υπήρξε ενημέρωση για το πραξικόπημα που είχε γίνει κατά του Προέδρου Μακαρίου
Στις 16 Ιουλίου, ενώ το πλοίο βρισκόταν στα ανοιχτά της Λεμεσού, το Αρχηγείο του Ελληνικού Ναυτικού διέταξε τον Χανδρινό να επιστρέψει στα ελληνικά ύδατα αλλάζοντας πορεία προς τη Λίνδο στη Ρόδο.
Η προτομή του ηρωικού αξιωματικού στην Κέρκυρα
Αυτό πιθανότατα οφειλόταν στην απροθυμία της ελληνικής χούντας να δώσει την εντύπωση ότι ενίσχυε τις ελληνικές δυνάμεις στην Κύπρο.
Καθώς η κατάσταση στο νησί γινόταν πιο σταθερή και το πραξικόπημα φαινόταν επιτυχημένο, ο Χανδρινός διατάχθηκε να πλεύσει ξανά προς την Κύπρο.
Το απόγευμα της 19ης Ιουλίου, λίγες μόνο ώρες πριν την τουρκική εισβολή, η Λέσβος έριξε άγκυρα στο λιμάνι της Αμμοχώστου. Μετά την αποβίβαση των στρατευμάτων αντικατάστασης, επιβιβάστηκαν άλλοι 450 στρατιώτες που απολύονταν ή μετεγκαθίστανται από την ΕΛΔΥΚ στην Ελλάδα. Στη συνέχεια το πλοίο αναχώρησε γύρω στις 18:00 με κατεύθυνση την Ελλάδα
Το πρωί της 20ης Ιουλίου ο Χανδρινός ενημερώθηκε από το ραδιόφωνο για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Τότε το «Λέσβος» απείχε περίπου 40 ναυτικά μίλια από την Πάφο. Ο Χανδρινός έλαβε τη διαταγή να πλεύσει ανατολικά και να αποβιβάσει τα στρατεύματα στην Λεμεσό.
Αυτή η παραγγελία αργότερα ακυρώθηκε και το πλοίο διατάχθηκε να πλεύσει στην Πάφο. Στην επίσημη αναφορά του, ο Χανδρινός σημειώνει ότι η επιστροφή στην Κύπρο και η προοπτική μάχης κατά των τουρκικών δυνάμεων εισβολής έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τα στρατεύματα που βρίσκονταν στο πλοίο
Γύρω στις 14:00, το «Λέσβος» αγκυροβόλησε στο λιμάνι της Πάφου και τα στρατεύματα άρχισαν να αποβιβάζονται.
Ενώ η αποβίβαση βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη, ο Χανδρινός κλήθηκε από τον τοπικό διοικητή της κυπριακής Εθνικής Φρουράς να επιτεθεί στις οχυρωμένες θέσεις των Τουρκοκυπριακών και τουρκοκυπριακών δυνάμεων στον κοντινό θύλακα Μούτταλος
Αν και δεν είχε εντολές εμπλοκής από την Αθήνα, ο Χανδρινός αποφάσισε να βομβαρδίσει τον θύλακα με τα δίδυμα πυροβόλα Bofors των 40 mm του πλοίου. Λόγω έλλειψης επαρκούς ναυτικού προσωπικού, τα πυροβόλα επανδρώθηκαν από άνδρες της ΕΛΔΥΚ που είχαν λάβει σύντομη, επί τόπου εκπαίδευση ενώ βρίσκονταν εν πλω!
Πάνω από 900 οβίδες εκτοξεύτηκαν σε διάστημα δύο ωρών, το οποίο ξεπέρασε τον χρόνο που απαιτείται για την αποβίβαση και είχε ως αποτέλεσμα την παράδοση δύο βαριά οπλισμένων τουρκικών ταγμάτων!
Παρά το γεγονός ότι δεν ήταν πλοίο «πρώτης γραμμής», το «Λέσβος» ήταν το μόνο σκάφος του Ελληνικού Ναυτικού που πολέμησε κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Άμεση συνέπεια του βομβαρδισμού της Πάφου ήταν ότι εξουδετέρωσε το τουρκικό προπύργιο και βοήθησε αποφασιστικά στη διατήρηση της πόλης στα ελληνικά χέρια.
Τα στρατεύματα που αποβιβάστηκαν στην Πάφο μεταφέρθηκαν με λεωφορεία στους στρατώνες της ΕΛΔΥΚ στη Λευκωσία. Ανέλαβαν ενεργά μάχιμα καθήκοντα και πολέμησαν γενναία κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής (Αττίλας 2) στα μέσα Αυγούστου 1974.
Ως αποτέλεσμα του βομβαρδισμού στην Πάφο, τουρκικές αναφορές για συνοδευόμενο ελληνικό πλοίο που μετέφερε ενισχύσεις άρχισαν να κυκλοφορούν. Η σύγχυση επιδεινώθηκε περαιτέρω από ραδιοφωνικές συνομιλίες μεταξύ μονάδων της Εθνικής Φρουράς, οι οποίες γνωρίζοντας ότι παρακολουθούνταν οι επικοινωνίες τους, ανέφεραν σκόπιμα ότι σκάφη του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού βρίσκονταν στα ανοιχτά της Πάφου.
Με βάση αυτές τις αναφορές, το πρωί της 21ης Ιουλίου η τουρκική ναυτική διοίκηση διέταξε τρία αντιτορπιλικά που συνόδευαν τη δύναμη απόβασης στην Κερύνεια να πλεύσουν δυτικά και να αναχαιτίσουν την υποτιθέμενη ελληνική νηοπομπή.
Ο Χανδρινός παραπλάνησε τους Τούρκους με την απόφασή του να αποπλεύσει με κατεύθυνση νότια, προς την Αίγυπτο ενώ οι αντίπαλοι τον αναζητούσαν στα βορειοδυτικά.
Οι Τούρκοι έστειλαν αεροσκάφη προκειμένου να ανακαλύψουν τη νηοπομπή. Εντόπισαν τρία αντιτορπιλικά, αμερικανικής κατασκευής, τα οποία θεώρησαν ελληνικά κι επιτέθηκαν. Είχαν τα ίδια εξωτερικά χαρακτηριστικά με τα ελληνικά μόνο που ήταν τουρκικά!
Τα τουρκικά πλοία κατάλαβαν την ύπαρξη των τουρκικών αεροσκαφών και προσπάθησαν να τους ειδοποιήσουν μάταια, καθώς οι Τούρκοι πιλότοι θεώρησαν πως το γεγονός ότι από τον ασύρματο του μιλούσαν στα τουρκικά και ότι τα σκάφη έφεραν, εμφανώς, την τουρκική σημαία ήταν τέχνασμα των Ελλήνων για να τους παραπλανήσουν.
Η επίθεση των Τούρκων στα δικά τους πλοία είχε ολέθρια αποτελέσματα.
Ένα από τα πλοία τους, το «Kocatepe» κάηκε ολοσχερώς και σύντομα βυθίστηκε, ενώ και τα άλλα δύο πλοία είχαν υποστεί πολύ σοβαρές ζημιές.
Οι απώλειες σε άνδρες ήταν επίσης βαριές. Από τα αντιαεροπορικά πυρά των πλοίων, τα οποία απάντησαν στις επιθέσεις που δέχονταν, τελικά, επλήγησαν πέντε τουρκικά μαχητικά, ένα εκ των οποίων κατέπεσε!
Ο Ανθυποπλοίαρχος Χανδρινός όσο ήταν εν ζωή δεν έλαβε κάποια τιμητική διάκριση για τη δράση του στην Κύπρο. Το 1982 προήχθη σε Πλοίαρχος και δύο χρόνια αργότερα διορίστηκε Στρατιωτικός Ακόλουθος στην Άγκυρα.
Τον Μάιο του 1986, ενώ οδηγούσε κοντά στην Κομοτηνή με κατεύθυνση από Αθήνα και τελικό προορισμό την Άγκυρα, ο Χανδρινός τραυματίστηκε σοβαρά σε τροχαίο. Η αιτία αυτού του ατυχήματος δεν προσδιορίστηκε (και σίγουρα προκάλεσε φήμες περί ενέργειας των Τούρκων σε βάρος του) και ο Χανδρινός δεν ανέρρωσε ποτέ πλήρως από αυτό. Συνταξιοδοτήθηκε στις 26 Μαρτίου 1992 και πέθανε στις 27 Ιουλίου 1994.
Τιμήθηκε μετά θάνατον το 2015.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η αρχή για την τραγωδία στην Κύπρο: Το πραξικόπημα στις 15/7/1974
Σχέδιο Άτσεσον: Το Καστελόριζο στην Τουρκία, η Κύπρος στην Ελλάδα
